Pakistan (bbabo.net), - Tehreek-e Taliban Pakistan (TTP) müftisi Nur Vəli Məhsud Hindistanın The Sunday Guardian jurnalına verdiyi son müsahibədə TTP-nin Ordu Dövlət Məktəbində iştirakını inkar edərək onun hekayəsini dəyişməyə çalışıb. (APS) 2014-cü ildə 132-dən çox uşağın Pişəvər qətliamı. O, TTP-nin uşaqları öldürmədiyini iddia edib. Əksinə, daha əvvəl TTP APS-ə hücumu həyata keçirdiyini etiraf etmişdi. Bundan başqa, 2020-ci ilin yanvarında təhlükəsizlik qüvvələrinin nəzarətindən qaçan TTP-nin keçmiş sözçüsü Ehsanullah Ehsan bu yaxınlarda Twitter-də o vaxt uşaq olan Nobel mükafatı laureatı Malala Yousafzai-yə hücum etdiyini etiraf edib.

TTP-nin onillik yarım ərzində davam edən terror kampaniyası ərzində çoxlu sayda qadın və uşağın öldürüldüyü və yaralandığı bazarlar və məktəblər də daxil olmaqla mülki hədəflərə yüzlərlə hücum həyata keçirdi.

APS hücumu, TTP-yə xeyli ziyan vuran “Zərb e Azb” hərbi əməliyyatı ilə nəticələnən dönüş nöqtəsi oldu və onun rəhbərliyi Əfqanıstana qaçdı. Pakistanda terror böyük ölçüdə azalıb.

Bu rekordu təkrarlamaq və xatırlatmaq mənasızdır. Məsələ burasındadır ki, terror təşkilatının imicini yaraşdıran ən parlaq nailiyyəti TTP rəisinin təkzib etməsi barışdırıcı yanaşmadan xəbər verir. Optimist bunu dəsmala atmasa da, zeytun budağının uzadılması kimi başa düşərdi. Hər halda Nur Vəlinin APS-də iştirakını inkar etməsi indiki məqamda diqqətdən kənarda qala bilməz. Bu, TTP rəisinin bəyanatıdır; nəzərə almağa layiqdir. Bu, TTP-nin üzünü və yanaşmasını dəyişməyə ilk görünən, örtülü olsa da, hazır ola bilər.

Müfti Nur Vəli çox oxuyan adamdır və bir neçə kitabın müəllifidir. O, bilməlidir ki, bütün terror kampaniyaları son nəticədə tüstü ilə başa çatır. Xüsusən də bu müasir dövrdə dövlətlə mübarizə aparıb sona qədər yaşamaq mümkün deyil.

İkincisi, hazırda ABŞ və dünyanın bütün digər ölkələri tərəfindən Əfqanıstan Talibanına böyük təzyiqlər var ki, Əfqanıstan torpaqlarından başqa ölkələrə hücum edə biləcək terrorçu qrupların sığınacağı üçün istifadə olunsun. Çin, Rusiya və Mərkəzi Asiya ölkələri də belə təhlükədən ehtiyatlanırlar. Siyasi və iqtisadi dəstək üçün sıxışdırılan Taliban hökuməti bu ölkələrin təşvişlərini yatırtmağa çox çalışır. Bu yaxınlarda Çin ETIM fəallarının Əfqanıstanda qalmasına və ya oradan fəaliyyət göstərməsinə icazə verilməməsini təmin etdi. Nur Vəli Əfqan Taliban və Haqqanilərlə yaxşı münasibətlərə malik olduğunu və Pakistanla sülh bağlamaq üçün TTP-yə təzyiq etmədiklərini iddia etsə də, Əfqanıstan hökumətinə dünyanın təzyiqi səbəbindən Əfqanıstandan əməliyyat keçirmələri getdikcə çətinləşə bilər. Aydındır ki, TTP yaraqlıları da Pakistana köçə bilməzlər. Seçimlər TTP üçün həddindən artıq məhduddur.

Üçüncüsü, şəriətin tətbiqi tələbi silahlı mübarizəyə ehtiyac duymur. Pakistan konstitusiyası Quran və Sünnəyə zidd olan heç bir şeyin qanun kimi qəbul edilməyəcəyini açıq şəkildə ifadə edir. Konstitusiya sistemi və qanunları İslam quruluşuna uyğunlaşdırmaq üçün səy göstərmək hüququ verir. Ancaq bu, konstitusiya və demokratik quruluş parametrləri çərçivəsində edilməlidir.

Müxbir iddia edib ki, Nur Vəli axtarılır və Pakistanın kəşfiyyat orqanları onun yerini tapmaq üçün hər gün çoxsaylı əməliyyatlar keçirir. Bu şişirdilmiş bir təxmin ola bilər, çünki strateqlər TTP-nin xüsusilə lider mərkəzli qrup olmadığını çətin yoldan öyrəniblər. O, Beytullah Məsud, Hakimullah Məsud, Fəzalullah və bir sıra digər yüksək səviyyəli liderlərin öldürülməsindən sağ çıxdı. Bununla belə, bu qətllər qrupda fasilələrə və daxili çatlara səbəb oldu. Üst yuvanı doldurmaq uğrunda mübarizə onun birliyini pozdu və parçaladı. Həmçinin müəyyən edilmişdir ki, ikinci və üçüncü dərəcəli rəhbərliyin aradan qaldırılması qrupda daha böyük zəiflik və pozğunluq yaradır. Strateqlər yaxşı bilirlər ki, dinc vasitələrə əl atmağa meylli savadlı TTP lideri ilə mənalı danışıqların uğur şansı daha yüksəkdir. Onu itirməzdilər.

Nur Vəli müsahibəsində açıq şəkildə ifadə etdi ki, mənalı danışıqlar müharibənin bir hissəsidir. Savadlı bir insan olan Nur Vəli danışıqların terrorizmlə mübarizə strategiyasının ayrılmaz hissəsi olması ilə bağlı qurulmuş qaydaya istənilən təhrif verdi. Çox güman ki, onun vurğusu həlledici danışıqların aparılmasıdır.O, sualı cavablandırarkən deyib ki, Birləşmiş Ştatlar bütün region üçün bir yük idi, indi bu yük getdi. Maraqlıdır ki, bir dəfə TTP dini olaraq ABŞ-ın maraqlarına zərbə vurmaq üçün Əl-Qaidənin xəttini izlədi. İndi bu hekayə də dəyişdi. Milli Daxili Təhlükəsizlik Siyasəti 2018-23 açıq şəkildə göstərmişdi ki, silahlı mübarizədən əl çəkməyə meyl göstərən silahlı qruplarla danışıqlar aparıla bilər. Lakin proses şəffaf və konstitusiyanın sərhədləri daxilində olmalıdır.

Yazıçı təhlükəsizlik üzrə analitikdir.

bbabo.Net