Bbabo NET

Мастацтва Навіны

Памёр Барыс Няўзораў: перажыў паводку з Ізабель Юпер і асабістыя драмы

18 лютага на 73-м годзе жыцця ад каранавіруса памёр акцёр і рэжысёр Барыс Няўзораў. Ён здаваўся магутным з яго багатырскім складам, актыўна працаваў. У канцы студзеня выйшлі новыя серыі "Шукачкі" з яго ўдзелам. У яго толькі скончыў здымкі ў серыяле "Кунгур" у Сяргея Папова. А напрыканцы 2020-га ён зноў стаў бацькам.

Месяц таму акцёр адзначыў 72-годдзе. Ён нарадзіўся 18 студзеня 1950 года ў Краснадарскім краі ў станіцы Старамінская. Яго дзяцінства прайшло ў Астрахані, дзе ён потым працаваў у ТЮГу да ад'езду ў Маскву. У сталіцы паступіў у Тэатральную вучэльню ім. Щепкина, але пасля другога курсу сталі адольваць сумневы ў правільнасці абранага шляху, з'явіўся страх сцэны, так што прыйшлося сысці. Але жыццё ўсё закальцавала. Апошнія 15 гадоў ён выходзіў на сцэну Малога тэатра, галоўнай кузняй кадраў якога заўсёды была Трэска. А пакуль пачынаючага акцёра мучылі сумневы, ён працаваў дворнікам. Як толькі пераканаўся, што без акцёрскай справы яму цяжка, пайшоў вучыцца ў Школу-студыю МХАТ. Акцёрскі дыяпазон быў велізарны – ад Ляпкіна-Цяпкіна ў «Рэвізоры», Сабакевіча» ў «Мёртвых Душах» да Караля Ліра ў трагедыі Шэкспіра і генерала Епанчына ў «Ідыёце» Дастаеўскага. З тэатрамі ў Няўзорава была вечная маёта. Ён працаваў у Новым драматычным, Тэатры ім. Массавета, Тэатры ім. Станіслаўскага, потым у Малым. Увесь час нечага шукаў. Не так даўно Барыс Няўзораў пажартаваў, успамінаючы, як пры паступленні ў Малы тэатр, яго мастацкі кіраўнік Юрый Саломін паабяцаў яму не толькі ролі, але ў якасці бонуса - пахаванне за кошт тэатра. Тады здавалася гэта смешным, а зараз злавесным. Развітанне з Барысам Няўзоравым адбудзецца ў Малым тэатры. Дата ўдакладняецца.

Які трапятаецца чалавекам ён быў і ў прыватным жыцці. Здаецца, што яго вечна суправаджала стан неспакою. Жанчыны яго любілі, прыхільніцы засыпалі лістамі, укладвалі ў іх свае фатаграфіі, шукалі сустрэчы, гатовыя былі выхоўваць яго дачку, з якой ён адзін застаўся пасля гібелі жонкі, спачувалі, што сын яго жыве ў Англіі, і зносіны з ім немагчыма.

У кіно Барыс Няўзораў працаваў з 1975 года, сыграў больш за 130 роляў. Гэта былі следчыя, генералы, кіраўнікі прадпрыемстваў, гістарычныя асобы, і амаль заўсёды юдзі магутныя, моцныя. Няўзораў сыграў Блюхера ў савецкай карціне «Маршал рэвалюцыі» Сяргея Лінкова, Яўхіма ў «Людзях на балоце» беларускага класіка Віктара Турава, Івана Рабава ў «Расіі маладой» Іллі Гурына. Ён здымаўся ў Сяргея Бандарчука ў «Чырвоных званах» – сумесным праекце СССР, Італіі і Мексікі, у якім удзельнічалі сусветныя зоркі Франка Нэра і Ўршуля Андэрс. У 1994 годзе ў Лакарна адбылася прэм'ера фільма фільма «Паводка», знятага рэжысёрам Ігарам Мінаевым, які жыве ў Францыі па аднайменным творы Яўгена Замяціна.

Галоўную гераіню Соф'ю сыграла Ізабель Юпер, а яе жонка Трафіма, які ахаладзеў да жонкі, адкрыта сужыцця з юнай сіратой, - Барыс Няўзораў. Для Ігарам Мінаева ён стаў неабходным чалавекам. Здымаўся ў яго ў карціне "Далёка ад Сансет-бульвара" ў 2006 годзе, дзе з'явілася на экране і Таццяна Самойлава. У 2017-ым выйшаў яшчэ адзін іх сумесны фільм «Блакітная сукенка» з франка-канадскай актрысай Габрыэль Лазюр і савецка-эстонскім акцёрам Лембітам Ульфсакам. А ўзнікла гэтая гісторыя значна раней, шмат у чым з-за яе Ігар Мінаеў і з'ехаў Францыю. У Расіі яму перакрылі кісларод. Карціна расказвае пра раптоўную смерць у Парыжы савецкай перакладчыцы, якая нічым не хварэла. Яе сын спрабуе разгадаць гэтую загадку, разбіраючы яе рэчы. Ва ўсіх гэтых гісторыях Мінаева патрабавалася брутальная фактура Няўзорава.

Акцёр яшчэ за савецкім часам шмат здымаўся Беларусі. Былі ў яго і замежныя праекты ў Польшчы, ГДР, Чэхаславакіі, нават у Карэі. Калі пачалася актыўная серыяльная вытворчасць, працаваў, не пакладаючы рук: у «Каменскай», «Маршы Турэцкага», «Братах Карамазавых», «Дарогай Машы Бярэзінай», «Варонін», «Сафіі». Апошнія гады, здаецца, толькі ў серыялах і здымаўся. Прэм'еры фільмаў «Маёр» і «Дурань» Юрыя Быкава з ягоным удзелам адбыліся на сусветных фестывалях у Канах і Лакарна. У «Дураку» ён сыграў каларытнага начальніка ЖКГ Фядотава. І хаця ўдзельнічаў у такіх праектах, замежнае фестывальнае жыццё прайшло бокам.

На пачатку 90-х Няўзораў паспрабаваў сілы ў рэжысёры, зняў у Беларусі карціну «У папа быў сабака» пра чалавека, які незаслужана адседзеў тэрмін. Адну з роляў сыграў сам. Потым працаваў як рэжысёр на серыяле "Жанчына без мінулага". Адна з апошніх яго акцёрскіх прац - міністр Гаўруцін у «Апошнім міністры» Рамана Валабуева. Як ён толькі прымудраўся сумяшчаць актыўнае серыяльнае жыццё з тэатрам, можна толькі дзівіцца. Пры гэтым за якасць адказваў, і сябе не літаваў.

Памёр Барыс Няўзораў: перажыў паводку з Ізабель Юпер і асабістыя драмы