У Маскоўскай філармоніі выступіў знакаміты французскі ансамбль старажытнай музыкі Les Arts Florissants пад кіраваннем Уільяма Крысці. Музыкі, якія прыбылі ў гэты раз вялікім складам (аркестр і штатны хор плюс чацвёра запрошаных салістаў), выканалі араторыю Георга Фрыдрыха Гендэля "L`Allegro, il Penseroso ed il Moderato" ("Радасны, Задуменны і Умераны"). За тым, як разгарнуліся зараз перыпетыі аднаго з самых незвычайных гендэлеўскіх твораў, назіраў Сяргей Ходнеў.
У канцы зімы 1740 гады, такой сцюдзёнай, што змерзла Тэмза, Гендэль прадставіў лонданцам новую араторыю, старанна разлічаную на цёплы прыём. Лібрэтысты прапанавалі кампазітару два вялізных вершы, азагалоўленых па-італьянску, але прыналежных пяру нацыянальнага класіка з класікаў, Джона Мільтана: "L`Allegro" (гэта значыць "Радасны") і "Il Penseroso" (гэта значыць "Задуменны"). Узятыя разам, вершы гэтыя сутыкаюць два тэмпераменты, дакладней кажучы, два шырокія эмацыйныя модусы: весялосць-сацыяльнасць-задавальненне супраць меланхоліі-самоты-сузіральнасці.
Бінарнасць - тэма шаноўная, аналогій гэтаму супрацьпастаўленню напрошваецца мноства: Геракліт і Дэмакрыт, інь і ян, інтраверт і экстраверт, Апалон і Дыяніс.
Але Гендэль, па-першае, справядліва разважыў, што як драматургічны матэрыял сама гэтая апазіцыя не спрацуе, так што з'явіўся трэці персанаж — Moderato, умераны, які павінен прывесці цяжбу двух іншых да сінтэзу. Па-другое, наўмысна зрабіў так, каб слухач абцяжарваўся, каму ж аддаць перавагу паміж Радасным і Задуменным. Музыка другога зусім не заўсёды меланхалічная, нумары першага не заўсёды такія ўжо жавіяльныя, і наогул, душэўныя станы — штука такая ж шматгранная, як і тэматыка мільтонаўскага тэксту, дзе што толькі не памінаецца: Шэкспір і Бэн Джонсан, Гермес Трысмегіст і Платон, паляванне і манастыры, балі і ворыва, песні ранішняга жаўрука (якога прыпадабняе сябе Радасны) і начнога салаўя (уцеха Задумчивого).
Уласна кажучы, і пра персанажаў у звыклым сэнсе тут казаць цяжка. Нумары Задуменнага спявае адно сапрана, затое нумары Радаснага - адразу тры галасы, сапрана, тэнар і бас, і бас жа ў заключнай трэцяй частцы ўступае як голас Умеранага. Сапранавыя нумары Радаснага ў Маскве выконваў хлопчык-дыскант, саліст аўстрыйскага манастыра Санкт-Фларыян Бенедыкт Форстнер, неверагодна кранальны ў сваёй матроску і спяваючы на памяць - але, нажаль, недакладна. Астатнія партыі прагучалі бездакорна, хоць тэмбры сапрана Рэйчэл Рэдманд, тэнара Джэймса Уэя і бас-барытона Срэтэна Манойловіча не занадта цікавыя, і бралі ўсе маладыя спевакі хутчэй музычнасцю, тактам і сімпатычным запалам.
Зрэшты, Крысці, клапатлівы селекцыянер і прамоўтэр маладых барочных галасоў, у гэты раз наогул усё задаволіў не зусім так, як звычайна: у яго "L`Allegro…" салісты - так, важны інструмент, але не каралі сцэны. У выніковым уражанні апынуліся зусім раўнапраўнымі партнёрамі і бліскучы хор, і аркестр, раскошна які адыграў увесь гендэлеўскі «інструментальны тэатр» - з салаўінымі пошчакамі флейты, паляўнічым сола валторны, звонам чэлес і арганнымі пасажамі ad libitum. Што яшчэ важней, дык гэта рэдкае адчуванне цэльнасці і натуральнасці, з якой араторыя пададзена.
У выкананні Крысці гэта жывы orbis pictus, пано, яркая касмарама, такая займальная, што пра мудрасць гендэлеўскай формы нават не вельмі і думаеш.
І ў той жа час выбудаваная і адчутая так маналітна, што глыбіня яе не здасца чымсьці рытарычна адцягненым, а знешнія эфекты - наіўным дэкорам. Пераканаўча прымірыўшы Радаснага, Задуменнага і Ўмеранага, дырыжор гэта закрыццё гештальтаў незнарок ператварыў яшчэ і ў панегірык таму, што мы завем гістарычна інфармаваным выканальніцтвам. Нядобрая задуменная вучонасць без аглядкі на жывую эмацыйную тканіну, нядобрае і нястрымнае самасцвярджэнне без увагі да праўды гістарычнага кантэксту. І ўсё ж добра, калі паміж імі выбудоўвае дыялог некаторы мадэруючае пачатак, калі заўгодна, тая мудрасць, якая, зусім па вядомай прыслоўі, патрэбна для таго, каб адрозніць адно ад другога.
bbabo.Net