Французскія дальнабойшчыкі і якія спачуваюць ім актывісты плануюць зладзіць у Парыжы маштабную акцыю. Пратэстоўцы не хаваюць: іх натхнілі нядаўнія падзеі ў Канадзе, дзе мясцовыя кіроўцы аб'ядналіся ў так званы "канвой свабоды", каб дамагчыся адмены новых каранавірусных абмежаванняў. Ці атрымаецца французскім актывістам зрабіць такі ж ажыятаж і ці пагражаюць іх планы прэзідэнцкай кампаніі Эмануэля Макрона – разбіралася. Французскія ўлады, відаць, пад уражаннем ад дэстабілізацыі ў Канадзе адразу пазначылі межы дапушчальнага. У пятніцу, 11 лютага прэфектура паліцыі Парыжа афіцыйна забараніла перамяшчэнне грузавікоў у сталіцы. Пад забарону таксама трапілі транспартныя сродкі, якія, на думку ўладаў, мусілі ўдзельнічаць у так званым «канвоі свабоды». Парушальнікам пагражаюць буйныя штрафы і турма.

«Улады разгорнуць дадатковыя сілы каб прадухіліць блакіроўку асноўных дарог і мець магчымасць затрымліваць тых, хто парушыць забарону на пратэсты», - гаворыцца ў заяве гарадской паліцыі.

Міністр унутраных спраў Францыі Жэральд Дарманен таксама папярэдзіў актывістаў. Паводле яго слоў, праваахоўныя органы прымуць меры, калі адна група людзей паспрабуе перашкодзіць свабодзе іншай, "асабліва на пад'ездах да сталіцы".

"Калі такое здарыцца, адказ дзяржавы будзе максімальна жорсткім", - паведаміў Дарманен.

Кандыдат у прэзідэнты Францыі Марын Ле Пен у сваю чаргу заявіла, што разумее мэты пратэстуючых, параўнаўшы іх з акцыямі "жоўтых камізэлек", якія ўзрушылі краіну ў 2018 годзе.

Супраць чаго пратэстуюць

Удзельнікі «канвою свабоды» плануюць падзяліцца на шэсць груп. Дэманстранты маюць намер дабрацца да Парыжа ў пятніцу ўвечары. Машыны едуць з Ніцы, Баёны, Страсбурга, Шэрбура, Ліёна і іншых гарадоў. І хаця дакладнае месца сустрэчы не называецца, мясцовыя СМІ чакаюць сустрэць «канвой» на парыжскай кальцавой магістралі. Да панядзелка (14 лютага) актывісты плануюць прыбыць у Брусель для сумеснай акцыі з мясцовымі дэманстрантамі.

Пратэстанты ў Францыі дэманструюць высокі ўзровень самаарганізацыі. У адным з Telegram-каналаў руху апублікаваны парады для людзей, якія хочуць дапамагчы актывістам.

Сярод усяго іншага, якія спачуваюць прапануюць прыгатаваць ежу для кіроўцаў, падаць ім начлег і паліва, а таксама аказаць фінансавую падтрымку. Па падобным сцэнары дзейнічалі канадскія актывісты.

Арганізатары пратэстаў у Францыі разлічваюць прыцягнуць да акцыі шырэйшыя пласты насельніцтва. Яны ясна даюць зразумець у сацыяльных сетках: няхай гэта будзе настаўнік ці мастак, студэнт ці медсястра — рады будуць усім.

Па словах саміх актывістаў, яны пратэстуюць супраць закона аб «вакцынных пропусках», які набыў моц 24 студзеня. Згодна з гэтым дакументам, грамадзяне Францыі не могуць наведваць публічныя месцы без праходжання поўнай схемы вакцынацыі. Да прыняцця новаўвядзенняў людзі маглі "выходзіць у свет", падаўшы свежы адмоўны тэст на каранавірус або дакументальна пацвердзіўшы перанесеную хваробу.

Французскія традыцыі пратэсту

Пратэстная актыўнасць не спадае ў краіне з 2018 года, калі ўрад Макрона ўпершыню ініцыяваў маштабныя неаліберальныя рэформы з мэтай аздараўлення эканомікі.

У размове з загадчыкам сектара рэгіянальных праблем і канфліктаў Аддзела еўрапейскіх палітычных даследаванняў ІМЭМА РАН Павел Цімафееў указаў, што ў Францыі мноства сацыяльных груп пратэстуюць адначасова, надаючы пратэстнаму руху выгляд «пярэстай мазаікі». У кожнай пратэстнай групы ёсць свае спецыфічныя матывы і прычыны быць незадаволенымі, таму патрабаванні дальнабойшчыкаў варта разглядаць у якасці самастойнай з'явы, расказаў эксперт.

«Не варта замятаць усе пратэсты пад адзін грабянец. Наогул для прэзідэнцтва Макрона характэрна такая падвышаная сацыяльная актыўнасць. Ён праводзіць балючыя рэформы з 2017 года, і сацыяльная цана за гэта аказалася вельмі высокай — таму незадаволеных вельмі шмат», — заявіў Цімафееў.

«У цэлым, французы прытаміўся ад пратэстаў. Гісторыя з дальнабойшчыкамі звязана не толькі з ковідам, але і з эканамічнымі пытаннямі, заробкамі.

Пратэсты супраць каранавірусных абмежаванняў ідуць ледзь не з мінулага года. Альтэрнатыўных варыянтаў рашэння ніхто не выстаўляў. Людзі могуць і надалей пратэставаць, выказваць абурэнне. Але я не думаю, што гэта справакуе сур'ёзны крызіс», - рэзюмаваў эксперт.

Па словах кіраўніка Цэнтра французскіх даследаванняў Інстытута Еўропы РАН, прафесара НДУ ВШЭ Юрыя Рубінскага, пратэсты супраць каранавірусных абмежаванняў сталі важным фактарам палітычнага жыцця Францыі. Таму ўлады павінны прымаць да ўвагі народныя хваляванні.«Уладам не абавязкова згаджацца з квідаскептыкамі. Але ёсць адчуванне, што грамадская думка патрабуе выкрывання некаторых абмежавальных мер - гэта факт, і гэта агульная з'ява для ўсяго свету», - растлумачыў эксперт.

Рубінскі ўпэўнены: французскае грамадства стамілася ад каранцінных мер. Цяпер краіна жыве ў такіх умовах, калі праблемы рознага роду "пераплятаюцца"; пратэсты працягваліся б і без каранавіруса, лічыць Рубінскі.

Эмануэль, глядзі ў абодва

Пратэсты французскіх дальнабойшчыкаў варта разглядаць у кантэксце будучай прэзідэнцкай гонкі, лічыць Павел Цімафееў. Менавіта зараз апаненты Макрона могуць выкарыстоўваць хваляванні для таго, каб набраць дадатковыя электаральныя балы.

«Трэба глядзець на рэакцыю французскіх палітыкаў. Апаненты Макрона могуць паспрабаваць скарыстацца сітуацыяй, выступіўшы ў ролі абаронцаў пратэстоўцаў. Хтосьці нават можа запатрабаваць ад прэзідэнта прыслабіць каранавірусныя абмежаванні. Але Макрон на гэта не пойдзе.

Яму важна паказаць сябе ў якасці лідэра, паколькі ўсё, што зараз ён будзе казаць і рабіць, будзе актыўна счытвацца і ўлічвацца французамі перад выбарамі», - заявіў Цімафееў.

Эксперт перакананы, што Макрон не пойдзе на саступкі. У адваротным выпадку ён паказаў бы сябе чалавекам, "у якога няма дакладнай пазіцыі".

"Ён хоча паказаць сябе чалавекам, які кантралюе сітуацыю", – сказаў на заканчэнне эксперт.

Агульнаеўрапейскі бунт

Актывісты не плануюць надоўга затрымлівацца ў Парыжы. Наступны прыпынак — Брусель, дзе на 14 лютага запланавана агульная сустрэча пратэстоўцаў з розных еўрапейскіх краін.

Пра свой намер далучыцца да «канвою» ужо заявілі актывісты з Іспаніі, Італіі, Нідэрландаў, Літвы і Чэхіі — яны разлічваюць дабрацца да сталіцы Бельгіі і Еўразвяза да панядзелка.

Як і ў выпадку з французскімі актывістамі, дальнабойшчыкі з іншых краін-сябраў ЕЗ таксама каардынавалі свае дзеянні з дапамогай Telegram.

Улады Бельгіі тым часам забаранілі перамяшчэнне "канвою свабоды" з грузавікоў па сваёй тэрыторыі. Як доўга пратрымаецца забарона - пакуль невядома.

Старэйшы навуковы супрацоўнік Аддзела даследаванняў еўрапейскай інтэграцыі Інстытута Еўропы РАН Пётр Асколкаў лічыць, што на дадзены момант цяжка сказаць, ці створыць "канвой свабоды" праблемы для нармальнага функцыянавання бельгійскіх рэгіёнаў. Эксперт таксама звярнуў увагу, што ў руху да гэтага часу не назіралася прыкмет цэнтралізаванага кіравання, таму казаць пра нейкую пагрозу Еўрасаюзу заўчасна.

«У Нідэрландах асаблівых праблем створана не было. Але там канвоі праходзілі праз правінцыі, у той час як у Бельгіі асноўны акцэнт зроблены на Брусель. Калі акцыя адбудзецца, гэта можа стварыць пэўныя праблемы для руху ў горадзе і працы камунальных службаў. Але доўгачасовага і сур'ёзнага адмоўнага эфекту на працу бельгійскай інфраструктуры гэта наўрад ці акажа», - рэзюмаваў эксперт.

bbabo.Net