Зойдзеш з раніцы ў інтэрнэт - усё на нешта збіраюць. Феміністка Бэла Рапапорт - на лячэнне сваёй коткі, паслугі псіхатэрапеўта і курс пісьменніцтва. Блогер Ліліт Мазікіна - таму што з-за дэпрэсіі не мае сіл працаваць. Мастачка Лена Хэйдзіс хварэла ковідам і адкрыла збор на падтрыманне духу і вядзенне YouTube-канала. Юрыст Павел Смаляк - на вядзенне канала ў Telegram з 2 800 падпісчыкамі. А раней ужо сабралі: Юліі Ауг - на пагашэнне даўгоў, Бажэне Рынскай - на суд са свецкай дзівай і надмагілле для Малашэнка, Ганне Леўчанка - на арэнду дома і зарплату ў грамадскай, прабач божа, арганізацыі. Толькі што адзбіраў на пахаванне маці малады рэжысёр. Хоспіс "Дом з маяком" адкрываў збор на інвалідную каляску для дзяўчынкі ў коме, сям'я якой да таго сабрала паўтары сотні мільёнаў на ўкол Zolgensma, але не зрабіла яго з-за супрацьпаказанняў. Маскоўская вядучая, забылася імя, падабрала сабачку і просіць пералічыць на корм, глістогонку і ператрымку. Фанк-псіхолагі Рэйчэл і Трыксцер Троп збіралі грошы, таму што пасля гіпертанічнага крызу адной з іх трэба было «прыйсці ў сябе». Журналістка Таццяна Ніканава сабрала на падручнік па сэкс-асветы, але за чатыры гады яго так і не выпусціла. Пасля смерці Ніканавай сталі зноў збіраць на… утылізацыю сэкс-цацак, якія захаваліся ў яе дома!

У стужцы фэйсбука ў мяне кожны дзень бясконцыя зборы. Варта чалавеку патрапіць у колькі-небудзь экстравагантную ці непрыемную сітуацыю, ён адчыняе збор. Знайшоў кацяняці? Дайце грошай, вельмі шмат кацяня есць. Пабілі ў метро? Прашу скінуцца на лячэнне сіняка. Цётка памерла - вось мая карта!

Абвясціць збор у гонар пахавання ў сям'і - ужо добрая традыцыя. Як мы раней хаваліся? І няўжо ж пахаванне зараз так дарогі, што маскоўская сям'я без дапамогі жыхароў Варонежа толькі і можа, што загарнуць сваю нябожчыцу бабулю ў прасцінку і пакласці ў дашчаную скрыню? Чаму, калі лекі ад ковіда даюць бясплатна, то ўсё навокал збіраюць на лячэнне? Чаму ўвогуле збіраюць на лячэнне мноства хвароб, якія ў нас спакойна можна лячыць па ОМС? Прама цяпер у мяне ў фрэнд-стужцы збіраюць на тэст на непераноснасць глютена і ежу ў хірургічным аддзяленні, куды чалавек патрапіў пасля коўзанкі.

У мяне некалі быў выпадак: мне стала дрэнна. Давялі, скажам так, у інтэрнэце. Муж мой раззлаваўся на ўсю гэтую хамскую публіку і напісаў, што ў мяне здарыўся сардэчны прыступ. І нашай сям'і сталі прапаноўваць грошы! Прапанавалі дапамогу для збораў нават вядомы журналіст і цэлы дабрачынны фонд! А я ўсіх выдаткаў толькі і панесла, што таксі з лякарні пасля хуткай і платнай УГД сэрцы, таму што тады новая хваля нарастала, не жадалася пасля скоку ціску лішні раз зноў ехаць да лекараў, калі падыдзе мая чарга. Таблеткі ад гіпертэнзіі каштуюць рублёў 300, ды і тое мне не даводзілася іх прымаць.

Калі ў Расіі толькі зараджаліся, у форме зародкаў грамадзянскай супольнасці, рухі зоаабаронцаў, пошукавых атрадаў і фондаў дапамогі цяжка хворым, зборы ўспрымаліся як новы падатак. Па факце, гэтыя людзі займаліся тым, што мусіла б рабіць дзяржава. Хворых лячыць трэба, жыць сярод бяздомных жывёл цяжка, шукаць зніклых людзей нехта павінен. Мы ўсё хутка прызвычаіліся да таго, што гэтыя абавязкі дзяржавы ўзвалілі на сябе нізавыя грамадзянскай супольнасці. Усе прыстойныя людзі аформілі мінімум дзве, а то і тры рэгулярныя падпіскі на ахвяраванні. Калі ўжо не падпіска, дык перавесці 50 рублёў па SMS з пенсіі. Гэта стала нормай нашага жыцця.

Я не ведаю, у які дакладна момант у нас нешта пайшло не так. Калі дабрачыннасць і ўсе гэтыя слёзавыціскальныя зборы з новага падатку ператварыліся ў род вымагальніцтва, а потым і зусім - у рысу нацыянальнага характару. Было ж усё нармальна: дзеці так-сяк лячыліся, жывёлы лавіліся, дзяржава паціху адрывала ад сябе на ўсё гэта крэўныя грошыкі. А потым раптам як прарвала. Коткі з сабакамі апанавалі ўсё, аказвалася, што, як толькі ката падбіралі на вуліцы, ён усім і адразу захворваў і патрабаваў дарагога лячэння. На корм сабакам у прытулках сталі збіраць грошы праз фэйсбук-рэкламу, хоць колькі ўжо можа з'есці сабака? Нельга было адчыніць інтэрнэт, каб сэрца не заходзілася: каго толькі не падбіралі. Фота сталі рабіць больш ласкава, каб і ў тэрмінатара сэрца здрыганулася.З дзецьмі яшчэ страшней: на нас паціху сталі вывальваць фатаграфіі самых бездапаможных, самых цяжкіх… Яшчэ гадоў дзесяць таму ніхто не мог уявіць, што можна выкласці фота глыбокага інваліда галышом таму толькі, што на яго больш падаюць. Пайшлі дэманстрацыі ран, швоў, якія прыйшлі на прыроду, прыроджаных калецтваў. Мужчына з кілай на паўжывата. Жанчына з меланомай на твары. Падлетак, падлучаны да пяці трубак і вагой 15 кіло. Яго сястра з крывавым паносам. Страшней, цяжэй, крывавей! Не, яшчэ страшней! Каб кроў у жылах стыла, бо інакш ніхто грошай не дасць. Чаму грыжу не выражуць па накіраванні з паліклінікі? Дзе гэта бачана, каб у Расіі прама з пухлінай па вуліцах хадзілі? Навошта дзіцяці збіраюць на лячэнне ў Карэі, калі ўжо дактары трох краін прызналі яго паліятыўным хворым?

А таму што грошы ў народа ёсць. Толькі трэба ўмець іх выманіць. Проста так людзі ўжо не шлюць, іх аглушылі і асляпілі шматгадовым усё нарастаючым беспрасветным горам, калі з кожнага праса, з кожнага слупа патрабавалі дапамогі. Апошнім ударам сталі масіраваныя зборы на лекі ад СМА, калі аднаму дзіцяці патрабавалася ў сярэднім 150 млн рублёў: грошы з насельніцтва не збіралі, а выбівалі. У мностве выпадкаў яны растварыліся, дзеці лекі не атрымалі, справаздач няма… А што народ? Ён так і не можа адысці ад фатаграфій немаўлят з інтубацыйнай трубкай у горле. Народ прыгнечаны, дэмаралізаваны, ён сам жыве цяжка, а тут на яго вывальваюць яшчэ больш гора. Нібы надзелі на галаву таз і дзяўбуць па ім калатушкай: «Дай грошай! Дай грошай! Дай грошай!».

Раней людзі давалі, бо збіралі і сапраўды на самыя цяжкія выпадкі. У

сярэдзіне 2010-х стала ясна, што дабрачыннасць ператварылася ў рынак, і на яго паперлі ашуканцы, а жыцця разбірацца з кожным не хопіць, і чалавек стаў даваць, каб адчуць сябе правільным, добрым.

Як у 90-е: папрашайцы на тратуары сунуў дзясятку і ідзеш далей задаволены, дзіва што, такога спагадлівага мама выхавала! А што з дзецьмі, што заматаныя ў анучы, дзе іх бяруць, чым абколваюць, каб яны днямі спалі? Жыццё чалавека занадта кароткае, каб пра гэта думаць: падаў - і бяжыш задаволены, не ўсё ж там ашуканцы - камусьці які пакутуе і перападзе.

Зразумела, што з гэтымі катамі ўжо абсурд, дзеці ў коме не маюць патрэбы ў падарожжах, а ў бацькоў некаторых СМА-пацыентаў асобы адчайных прахіндзеяў і няма празрыстай справаздачнасці… Але ж абывацель не можа ўсіх правяраць. Ён мае 100 руб. і хоча ганарыцца сабой за гатоўнасць падарыць іх іншаму.

Так было. А цяпер, здаецца, людзі шлюць грошы, бо аглушаныя і дэзарыентаваныя. Калі мільёны не могуць адрозніць сапраўды хворага ад сацыяльнага паразіта, значыць, яны разгубленыя. З такімі можна рабіць што заўгодна, пад шквальным агнём чужога гора - дай! дай! дай! - Яны страцілі здольнасць думаць пры выглядзе чарговага інваліда або які памірае хворага. Дай? Даюць. Проста каб ужо не звар'яцець.

На якія паміраюць людзі яшчэ адшпільваюць. Калі, вядома, сфатаграфаваць асуджанае дзіця страшней. Каб проста кроў у жылах стыла. Ніхто не будзе разбірацца, колькі тамака дзяцей, колькі ложкаў, навошта які памірае ў коме вандравання…

А як толькі перасталі ўнікаць, пасыпалася і астатняе: на цётку, на дэпрэсію, котцы вушкі лячыць. Людзі нібы забыліся, колькі там у коткі гэтых вушак, што трэба збіраць на лячэнне ў фэйсбуку і ўсё ніяк не сабраць.

За імі пайшлі прафесійныя дабрачынцы са шматсоттысячнымі заробкамі. Усе распалены, раздраконены, няма каму спыніцца і падумаць. І не хочацца, шчыра кажучы: жыццё адно, усіх не прысароміш.

Мы бедная краіна, так. У тым сэнсе, што ў нас шмат бедных. Але вось якая штука: адкрыта бедныя ў нас грошай не збіраюць. Збіраюць разумныя. Хто зразумеў, што людзі рашуча ашалелі ад усіх гэтых збораў і аддаюць грошы не гледзячы. Не ўсе яны ашуканцы: ёсць сумленныя людзі, сапраўды якія прызнаюцца, што жадаюць проста так грошай.

Яшчэ мы краіна дзіўная: грошай няма, ніхто адзін аднаму не давярае, але хтосьці ж шле грошы на чужых цётку і лячэнне дэпрэсіі.

Аўтар выказвае асабістае меркаванне, якое можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі.

bbabo.Net