Украіна і іншыя краіны-падпісанты Венскага дакумента 2011 года ў аўторак збяруцца на пляцоўцы АБСЕ, каб абмеркаваць ваенную дзейнасць Расіі. Раней Масква праігнаравала 48-гадзінны ультыматум з боку Кіева. На фоне заяваў аб непазбежнасці вайны ад прадстаўнікоў Украіны ў панядзелак прагучалі і радыкальныя прапановы наконт таго, як яе можна пазбегнуць. Так, пасол Украіны ў Лондане Вадзім Прыстайка дапусціў адмову рэспублікі ад курса на ўступленне ў НАТА. Ва ўкраінскай апазіцыі ўгледзелі ў гэтым «прыкметы супрацоўніцтва з краінай-агрэсарам», затое ў Крамлі ідэю ацанілі высока, хаця і ўстрымаліся ад залішняга аптымізму.

«Гатовы на шматлікія саступкі, каб пазбегнуць вайны»

У аўторак, як чакаецца, пройдуць ініцыяваныя Кіевам кансультацыі краін-падпісантаў Венскага дакумента 2011 года аб мерах умацавання даверу і бяспекі. Гэтая дамова, якую ўхвалілі 56 краін-сябраў АБСЕ (усе, акрамя Манголіі), прадугледжвае механізм кансультацый у сувязі з «незвычайнай ваеннай дзейнасцю» аднаго з падпісантаў. Увечары ў нядзелю сустрэчу запытаў кіраўнік МЗС Украіны Дзмітрый Кулеба для "абмеркавання ўзмацнення і перамяшчэння войскаў РФ" уздоўж украінскай мяжы. Такі крок быў зроблены пасля таго, як Масква праігнаравала вылучаны Кіевам ультыматум: 11 лютага ўкраінскія ўлады далі кіраўніцтву РФ 48 гадзін на тое, каб прадставіць дэталёвую інфармацыю аб зборы войскаў на заходніх рубяжах краіны.

Дзве крыніцы ў МЗС РФ у панядзелак днём паведамілі, што рашэнне наконт удзелу ў паседжанні 15 лютага яшчэ не прынятае, але, хутчэй за ўсё, Расея не будзе ў ім удзельнічаць.

Нагадаем, што ў красавіку 2021 года, у перыяд мінулага абвастрэння сітуацыі на мяжы, РФ прыняла ўдзел у аналагічнай сустрэчы. Прадстаўнікі расійскай дэлегацыі тады настойвалі, што Венскі дакумент Масква не парушала, а таксама ў адказ абвінавачвалі Кіеў у "незвычайнай ваеннай дзейнасці" ў Данбасе і выкарыстанні пагаднення як інструмента "інфармацыйнай вайны". Тыя ж аргументы ў панядзелак прывёў прэс-сакратар прэзідэнта РФ Дзмітры Пяскоў. "Не менш маштабныя перамяшчэння ўзброеных сіл Украіны, розных падраздзяленняў рознага характару ажыццяўляюцца і ў прыгранічнай зоне на ўкраінскай тэрыторыі", - падкрэсліў ён.

Між тым у Кіеве анансавалі: калі інфармацыя, прадстаўленая падчас кансультацый, здасца ім нездавальняючай, то ўжо ў пятніцу МЗС Украіны ініцыюе сумеснае пасяджэнне двух органаў АБСЕ - Пастаяннага савета і Форуму па супрацоўніцтве ў галіне бяспекі. Яго мэтай стане "выпрацоўка рэкамендацый аб далейшых кроках адносна Расіі". Пра гэта расказаў на брыфінгу прэс-сакратар МЗС рэспублікі Алег Нікаленка.

Тым часам з набліжэннем 16 лютага (у ЗША дапускаюць, што ў гэты дзень Расея пачне ўварванне ва Украіну) гучыць усё больш ідэй па зніжэнні напружанасці. Так, адна прапанова напярэдадні старту Мюнхенскай канферэнцыі па бяспецы, якая пройдзе 18–20 лютага, вылучыў старшыня форуму Вольфганг Ішынгер. Паводле яго слоў, частку патрабаванняў РФ (напрыклад, аб неразмяшчэнні ва Украіне войск краін Захаду і ўдарных узбраенняў) можна прыняць. У адказ расейскі бок, дадаў спадар Ішынгер, "павінен быць гатовы ўзяць на сябе адпаведныя абавязацельствы, напрыклад па такіх тэмах, як Калінінград (размяшчэнне ўзбраенняў у Калінінградскай вобласці.— )".

Акрамя таго, са скандальнай, амаль крамольнай для Кіева заявай у панядзелак у эфіры BBC Radio 5 выступіў украінскі амбасадар у Лондане Вадзім Прыстайка. Ён дапусціў, што Кіеў пры пэўных абставінах мог бы адмовіцца ад шляху да сяброўства ў НАТА, калі гэта прадухіліла б вайну з РФ. «Мы гнуткія, мы спрабуем знайсці найлепшы спосаб вырашэння праблемы. Калі нам давядзецца пайсці на сур'ёзныя саступкі, гэта тое, што мы можам зрабіць», - заявіў ён.

«Нейкім чынам зафіксаваная адмова Украіны, пацверджаная адмова Украіны ад ідэі ўступлення ў НАТА, безумоўна, быў бы крокам, які істотна спрыяў бы фармуляванню больш значнага адказу на расейскія заклапочанасці», - сказаў Зміцер Пяскоў. Праўда, дадаў: наўрад ці варта весці размову аб «змене канцэптуальнага знешнепалітычнага светапогляду Кіева».

Між тым украінская апазіцыя адразу ўгледзела ў заяве спадара Прыстайкі "прыкметы супрацоўніцтва з краінай-агрэсарам" і запатрабавала яго адстаўкі. «Амбасадар павінен быць неадкладна адкліканы, пазбаўлены пасады і звольнены з шэрагаў МЗС», - напісала ў Facebook дэпутат ад партыі «Еўрапейская салідарнасць» Ірына Фрыз, нагадаўшы, што курс на ўступленне ў НАТА і ЕС замацаваны ў канстытуцыі Украіны.

«Мы знаходзімся на краі прорвы»

У Расіі працягваюць сцвярджаць, што мяч у сітуацыі вакол Украіны знаходзіцца на баку Захаду. «Нам няма чаго дээскалаваць, - падкрэсліў у панядзелак намеснік дырэктара дэпартамента па пытаннях нераспаўсюджвання і кантролю над узбраеннямі МЗС РФ Алег Постнікаў.

Тым часам на Захадзе прытрымліваюцца ранейшых пазіцый. Так, брытанскі прэм'ер Барыс Джонсан заявіў у інтэрв'ю вядучым тэлеканалам краіны: «Сітуацыя вельмі-вельмі небяспечная і складаная. Мы знаходзімся на краі прорвы, але ў прэзідэнта Пуціна яшчэ ёсць час зрабіць крок назад».

На гэтым фоне Кіеў у панядзелак працягвалі пакідаць замежныя дыпламаты. Аб водгуку большай часткі супрацоўнікаў пасольства аб'явіла Японія. У той жа дзень асноўны штат супрацоўнікаў амбасады ЗША, па дадзеных «Інтэрфакс-Украіна», пераехаў у Львоў.

Усяго за апошнія некалькі дзён з заклікам да сваіх грамадзян як мага хутчэй пакінуць Украіну выступілі ўлады больш за 40 краін.

З'яжджалі і самі ўкраінцы. Прынамсі сакратар украінскага Савета нацыянальнай бяспекі і абароны Аляксей Данілаў расказаў у панядзелак: за межамі краіны знаходзяцца 23 дэпутаты Вярхоўнай рады. А выданне «Украінская праўда» паведаміла: рэспубліку пакінулі якія ўваходзяць у першую тройку спісу 100 найбагацейшых украінцаў па версіі Forbes Рынат Ахметаў і Віктар Пінчук, а таксама іншыя бізнесмены з гэтага спісу - Вадзім Навінскі, Васіль Хмяльніцкі і Вадзім Несцярэнка.

Па словах Уладзіміра Зяленскага, гэтым бізнэсоўцы ўжо падпісалі сабе прысуд. Крытыцы падвергнуліся і замежныя дыпламаты: «Вялікая памылка, што некаторыя амбасады пераязджаюць у Заходнюю Украіну. Украіна суцэльная. Таму калі, крый божа, нешта адбудзецца, будзе ўсюды. Нельга быць ад эскалацыі ці ад праблем у пяці ці шасці гадзінах». Пры гэтым у якасці пазітыўнага прыкладу спадар Зяленскі прывёў сваю сям'ю, якая, нягледзячы ні на што, застаецца ў Кіеве. «Мая сям'я заўсёды са мной, заўсёды з Украінай», - запэўніў ён на прэс-канферэнцыі з Олафам Шольцам.

А ўвечары спадар Зяленскі выступіў са зваротам да нацыі, абвясціўшы 16 лютага Днём яднання ўкраінцаў. Прэзідэнт сярод іншага даручыў у гэты дзень падняць дзяржаўны флаг на дамах і збудаваннях ва ўсіх населеных пунктах і выканаць у 10.00 украінскі гімн. «Сёння не проста Дзень закаханых - сёння дзень закаханых ва Украіну. Мы верым ва ўласныя сілы », - сказаў ён. І рэзюмаваў: "Цяпер вам, магчыма, здаецца, што вакол цемра, але заўтра зноў узыдзе сонца над нашым мірным небам".

bbabo.Net