16 лютага Расія павінна напасці на Украіну. Прынамсі, так лічыць прэзідэнт ЗША Джозэф Байдэн, які папярэдзіў аб гэтым на мінулым тыдні сваіх калег па НАТА. Захад так старанна і дэманстратыўна раздзімае пагрозу расійскага ўварвання на Украіну, што нават самыя цвёрдакаменныя скептыкі, накшталт мяне, пачынаюць сумнявацца: а не ці крычаць англасаксы «трымай злодзея», таму што самі плануюць правакацыю?
Чужая душа поцемкі, і паверыць у злы намер асобных палітыкаў і цэлых краін на захад і поўдзень ад меж Расійскай Федэрацыі шмат падстаў. Хіба не напампоўваюць прама цяпер Украіну джавелінамі, байрактарамі, гарачымі фларыдскімі гвардзейцамі і гарачымі польскімі прамовамі? У Кіеў зараз не ляцяць самалёты, а агульная ў канадскіх і аўстралійскіх амбасадараў мова ўжо давёў іх да Львова. Салідна спрачаюцца, колькі дзясяткаў тысяч украінцаў загіне ў першыя тыдні расійскага наступу - аб будучых салдацкіх трунах і трупных мяшках у Расію не прадракаюць у Еўропе і за акіянам толькі лянівыя.
Ці былі ў мяне калі-небудзь сумневы, што выгаданабытчыкі развалу СССР не будуць выкарыстоўваць любое ўкраінскае лыка ў радок супраць Расіі? Дзякуй Збігневу Бжэзінскаму, ён адразу ўсё растлумачыў («Без Украіны Расея не Імперыя, і ўсе намаганні Злучаных Штатаў…»). Нават у мядова-малочныя 90-я гады міністр Ігар Іваноў, прапіхваючы ў Савеце Федэрацыі ратыфікацыю дамовы аб фальшывым «сяброўстве, супрацоўніцтве і партнёрстве» з Украінай, не ўтрымаўся ад праўды: «Хіба вы не разумееце, што за Украінай заўсёды стаіць захад?» Чаму? Вось сумленны адказ паважанага мной амерыканскага аналітыка Томаса Грэма з ягонага інтэрв'ю «Інтэрфаксу» у снежні мінулага года: «Мы пачалі думаць пра пашырэнне НАТА ўжо тады, калі казалі пра жаданне інтэгравацца з Расеяй. Ужо тады мы думалі аб пашырэнні еўраатлантычных інстытутаў, у першую чаргу ў ваеннай вобласці, на ўсход… Мы разумелі, што калі нават інтэграцыя Расіі не ўвянчаецца поспехам, то стратэгічна мы будзем у лепшым становішчы, чым 20–25 гадоў таму, калі Савецкі Саюз займаў вялізную тэрыторыю Цэнтральнай Эўразіі і ўяўляў сабой экзістэнцыйную пагрозу ЗША».
Мы ўсё яшчэ займаем "велізарную тэрыторыю Цэнтральнай Еўразіі". Мы ўсё яшчэ "пагроза". А Украіна - стрэмка, варушачы якую заходні «баргузін» спрабуе нас накіроўваць. Смешна, далібог, калі ў нашым друку, у духу Аляксандра Цыпко, усё шукаюць, пасыпаючы галаву попелам, чаго ж яшчэ мы недадалі брацкай Украіне з 1991 па 2014 год, замест пытання, чаму ж яна, Украіна, аддавала сябе і нас, падаючы сябе Захаду ў распараджэнне. (Каб у гэтым не сумнявацца, можна ўзгадаць, як атрыманыя ВМС Украіны па падзеле флоту караблі яшчэ ў 90-я гады пафарбавалі ў Севастопалі ў натаўскія колеры. Або як Барыс Ельцын у 1999 годзе, віншуючы Леаніда Кучму з ратыфікацыяй у Расіі падпісанага імі таго самага. "Вялікай дамовы", змушаны быў звярнуць увагу калегі-прэзідэнта на несумяшчальнасць гэтага дакумента з прадпрыманымі ўжо тады спробамі Украіны ўступіць у НАТА.)
Але ці сапраўды ў ЗША паставілі на вайну Расіі з Украінай вясной 2022 года?
Я у гэта не веру. Англасаксы не зробяць гэтага не з любові да міру і адданасці пацыфізму. А з іх кахання да сябе і прагматычных меркаванняў. У выпадку вайны Украіна пацерпіць паражэнне, у гэтым ніхто не сумняваецца, гэта ўжо праходзілі пад Дэбальцава і Ілавайскам. Ніякія ліхаманкавыя пастаўкі тэхнікі і боепрыпасаў у апошнія дні не ў стане скампенсаваць крыклівую розніцу ваенных магчымасцей ядзернай Расіі і раскрадзенай Украіны. Каб не пацярпець новае знешнепалітычнае фіяска - напярэдадні выбараў у Кангрэс і іншых падобных забаў, - трэба або ўмяшацца самім у вайну на баку Украіны, з непрадказальнымі наступствамі (аб нежаданні самім ваяваць з Расіяй ужо шмат разоў сказана), або не рызыкаваць сваім козырам, Украінай , санкцыянуючы яе ваенныя авантуры. У 2008 годзе такога досведу яшчэ не было і праверка Расіі Грузіяй скончылася канфузам. Няма на фоне таго, што адбываецца ніякіх падстаў усумніцца, што наступ Украіны на Данбас стане рэмейкам «шасцідзённай» вайны 2008 года. Расея не дасць Украіне перамагчы, навошта гэтая вайна Захаду?
Ці з'яўляецца гэтая стратэгія Захаду беспамылковай? Не, гэта ўвогуле не стратэгія. Гэта тактыка, якая нясе ў сабе збожжа самаразбурэння. Першая ахвяра - Украіна, адкуль бягуць не толькі капіталы і дыпламаты, але і ўласныя грамадзяне. Другая - змушаны паварот Расіі на Усход, магчыма, разам з трубаправодамі. Ды і дома нельга бясконца марнатравіць трубамі Апакаліпсісу: глядзіш, табе сапраўды перастануць верыць.
Але і нам у Расіі ёсць над чым паразважаць. Не прэтэндуючы асягнуць неабсяжнае, скажу аб уроках выпрабаванні Украінай. Тым больш што для пэўнай часткі тых, хто цікавіцца, ужо даўно стаў адным з герояў казкі аб «згубленай Украіне». Па-першае, страціць можна тое, што маеш, а Украіну мы страцілі ў 1991 годзе, а не пры Пуціне. Па-другое, адным з першых дыягнаставаўшы ўкраінскую праблему для Расіі - мой першы артыкул з назвай «Выпрабаванне Украінай» была апублікаваная ў 1996 годзе, - я не даслужыўся да ролі «таемнага дарадцы правадыра» па Украіне (занадта шмат гонару: правадыр раіць сабе сам (хоць пра што-то я, быць можа, здагадваюся). Спробы заклікаць у 90-я да неабходнасці прымусіць, падштурхнуць Украіну да другой дзяржаўнай рускай мовы, федэратыўнай дамове з Крымам як першаму этапу яе федэралізацыі і, нарэшце, адмове ад расколу праваслаўя як умовам яе сапраўднага сяброўства, супрацоўніцтва і партнёрства з Расіяй засталіся тады голасам . І для нашай улады, пагружанай у любаты прыватызацыі, і для нашай апазіцыі, якая захапляла сябе марамі аднаўлення савецкага народаўладдзя адначасова ў Маскве і Кіеве.
Пры Пуціне сітуацыя стала мяняцца, але ад упэўненасці, што ўсё можна вырашыць на «верхніх паверхах», праз міжэлітныя дамоўленасці з прэзідэнтамі і алігархамі ва Украіне, мы занадта павольна пераходзілі да неабходнасці ўсеагульнай мабілізацыі ў барацьбе за розумы і сэрцы сваіх учорашніх суграмадзян па іншы бок межы. Адна зацяжка з раздачай расейскіх пашпартоў на Украіне згуляла сваю фатальную ролю, спакусіў актыўнае меншасць вырашыцца на майданы і перавароты. Мы не перабралі, а недабаршчылі з пісьменным, разумным і шырокім умяшаннем у гэтыя так званыя «ўнутраныя ўкраінскія справы».
Пад уражаннем ад уласных ненамаганняў многія ў нас стаміліся ад Украіны: «мы аралі, мы аралі, нашы ножачкі стаміліся». Украінскі кірунак - спасылка для кар'ерыста. Узнагарода праблематычная, а поспех не гарантаваны. Адсюль і дрэнна хаванае чыноўніцкае імкненне забыцца пра Украіну ці Данбас як пра страшны сон: усё-такі «само пройдзе». Даводзіцца прызнаць, што і ў 2014-м толькі Пуцін разам з Крымам не далі спусціць справу на тармазах.
Гэтыя настроі трэба пераадолець. Раней, а тым больш цяпер, страсці па Украіне не ўлягуцца самі па сабе. Тое, што адбываецца ў гэтыя дні павінна пераканаць: барацьба з Украінай за Украіну сур'ёзна і надоўга. З яе нельга выйсці. Не, вядома, не "альбо я яе ў ЗАГС, альбо яна мяне да пракурора". Але падобна.
Змагацца складаней, шматмерней, чым ваяваць ці біць у барабан. Не зрывацца на эмоцыі, не даць сябе справакаваць на адмову ад уласнай логікі, нават калі размова ідзе аб выхадзе з абрыдлых Мінскіх пагадненняў: аднабаковае прызнанне непрызнаных рэспублік у якасці прэвентыўнай меры не прынясе дабра ні Расіі, ні гэтым рэспублікам. Трэба рэальна дапамагчы, каб яны выдужалі і сталі прыкладам, калі не для ўсёй Украіны, то для Харкава з Адэсай.
Мы справімся, калі захочам. Мы побач, а не за акіянам.
bbabo.Net