У 2014 годзе я некалькі разоў хадзіла на антываенныя сходы, дзе добрая інтэлігенцыя спявала ўкраінскія песні і бегала ад Расгвардыі. Потым я здымала ў Пецярбургу мітынг у падтрымку ўкраінскага "Беркута", і мяне з крыкам: "Ты за Расію ці не?" - стукнулі ў вока, калі пачулі, што я з «Эха». Яшчэ праз пару месяцаў уся наша пішучая рэдакцыя пакінула «Рэха Масквы ў Пецярбургу», таму што тагачасныя яго ўладальнікі-мінарытарыі звар'яцелі на глебе крымскай істэрыі куды мацней радавых абывацеляў і праціскалі лінію дзяржавы куды больш жорстка, чым гэта вырашалася рабіць сама дзяржава.

Мы, скажам так, прагрэсіўныя расейскія інтэлігенты, уважліва сачылі за навінамі з Украіны, рыдалі над "героі не паміраюць" і, вядома, не хацелі вайны. Уся расейская ліберальная інтэлігенцыя гучна і выразна выступіла з асуджэннем Масквы. А потым…

Потым мы цягам васьмі гадоў бачылі ад Украіны тое, што прымусіла ад яе адвярнуцца. Цяпер шмат чаго абмяркоўваюць, але ніхто ў нашай прэсе не вырашаецца выразна растлумачыць, чаму на гэты раз у Расіі няма магутнага спачування Украіне, якое было ў 2014 годзе. Думаю, цэнзура і рэпрэсіі тут ні пры чым, за сцяг Украіны ў фэйсбуку ў нас не судзяць і нават з працы не звальняюць, аднак размясцілі яго адзінкі - у асноўным, прабачце, гарадскія вар'яты ці нашы палітэмігранты, якія сядзяць хто ў Лондане, хто ў Партугаліі.

Галоўная прычына, па якой расійская інтэлігенцыя зараз адвярнулася ад Украіны і павярнулася тварам да Данбаса, - у жахлівай хвалі расчалавечвання расейцаў і рускіх з ДНР-ЛНР. Украінцы, ці самі па сваёй натуры або падзуджаныя ўласнай прапагандай, зусім расчалавечылі вобраз расейцаў, нават тых, хто ішоў на канфлікт са сваёй дзяржавай, каб працягнуць Украіне руку.

Але ім было мала - яны сталі патрабаваць ад нашай ліберальнай інтэлігенцыі гучна казаць аб перавазе ўкраінцаў. Мала было ў 2014 годзе выходзіць на антываенныя мітынгі, звальняцца, крычаць, што ты паважаеш украінскі шлях у Еўропу, - трэба было, калі ты хоць колькі публічны чалавек і кажаш пра Украіну, ва ўсім яе ўзнімаць над Расіяй. Яны гэтага чакалі. Гэта быў пропуск у размову. Я памятаю зусім фантастычныя публічныя спрэчкі, памятаю, як асабіста мяне за артыкулы ў найліберальнейшых нашых выданнях называлі крамлёўскай подсцілам і яшчэ чым горай толькі за тое, што я адмаўлялася падтрымліваць словы аб генетычнай няздольнасці рускіх жыць вольна, аб тым, што ў Данбасе жывуць недачалавекі. Украінцы, як радавыя лайдакі з фэйсбука, так і публічныя персоны, літаральна душу з цябе вытрасалі, патрабуючы ўслых называць іх больш працавітымі, прыгожымі і нават лепш за нас размаўляюць на рускай мове. Калі мы ў Расіі пісалі, што адразу даведаемся ўкраінамоўных па гаворцы і больш кансерватыўнай лексіцы, да нас звярталіся натоўпы украінцаў і тлумачылі нам, што мы вырадкі і быдла. А колькі спрэчак было наконт колькасці выграбных ям на душу насельніцтва і газіфікацыі хат? Я асабіста менш непрыемнасцяў атрымала ў маладосці, калі пісала пра крышаванне правінцыйным УБАЗам ігральных клубаў, чым пасля спробы на графіках растлумачыць, што Украіна не апярэджвала Расію па колькасці прыватных дамоў з цёплай прыбіральняй або ўзроўню газіфікацыі. За публікацыю зводак Укрстата ўкраінцы ж паласкалі мяне ў сваіх СМІ, да мяне прыходзілі сотні і нават тысячы жыхароў Украіны, тлумачылі мне, што я стварэнне. Пры гэтым наўрад ці з іх хаця б кожны трэці атрымліваў за сваю рыдную няньку ў вока ці застаўся без працы.

Вы памятаеце, чым была ў сярэдзіны 2010-х «Новая? Я пісала туды аб тым, што, наогул, расійскай інтэлігенцыі Украіна надакучыла з яе вечным чаканнем прызнання святой ахвяры і што трэба было б змяніць песеньку - у адказ мяне, чалавека з такім мінулым, змешвалі з брудам і нават, накшталт як, абяцалі ўключыць у базу «Міратворца».

А мне проста гэта ўсё надакучыла. Аднастайна і абразліва.

І не я адна гэта ўлавіла ў Расіі - усё зразумелі, нават лібералы. Спачуванне Украіне хутка стала амаральным, таму што яно даўно павінна падавацца ў адной шклянцы з ліслівасцю ўкраінскай працаздольнасці і свабодалюбства. Каб ва Украіне цябе не называлі пастаянна сволаччу, табе мала было быць у Расіі апазіцыянерам або незалежным журналістам - трэба было абавязкова ліслівіць украінскай самастыйнасці, пастаянна нагадваць, якая гэта ганарлівая і таленавітая нацыя.

Вядома, усім надакучыла!

Другая прычына адрыньвання: мы бачылі, якому прэсу і расчалавечванню падвяргаліся тыя ж жыхары Данбаса, як іх звалі. Чамусьці Кіеў стаў паўтараць, быццам у Данбасе жылі дармаеды, што гэта датацыйны дзікі рэгіён. Для гэтага зусім не трэба было глядзець расійскае ТБ - мы і ў сетцы ўсё бачылі. І самі маглі праверыць, як выглядаў на фота Данбас да другога Майдану. Проста паглядзіце панарамы на картах.

Ну вось як тамака жыць? Я ў 2013 годзе збіралася ехаць у падарожжа па Украіне, але спыніў прыступ астмы. Я тады ўжо спланавала маршрут, распісала прыпынкі. У адным хостэле ў Львове ўбачыла на сайце аб'яву аб тым, што рускія плацяць на траціну даражэй. У іншым прама на стойцы рэцэпцыі стаяла таблічка: "Па-руску не які гаворыцца, гарэлкі няма". А ў 2014 годзе там ужо на ўсю моц пайшлі жарты пра шашлык з сепара і на ўкраінскім ТБ абмяркоўвалі, як выганяць з крамы бабульку, калі яна гаворыць па-руску. Усе забыліся на ўкраінскую цётачку, якая шпурнула дробязь у твар прадаўшчыцы, якая не гаварыла на мове? Я вось не забылася, як гэтая цётка па ўсіх украінскіх тэлешоў выступала і ёй пляскалі. Заўважце, расказвала нам пра гэта ніякая не расійская прапаганда, а звычайныя ўкраінцы. І нармальным людзям такія сцэны не выклікалі аптымізму.

Мы - краіна, у якой амаль 80% рускіх. Рускія - суцэль пэўны этнас, які мае шэраг выразных культурных і бытавых прыкмет. Ёсць народнасці, слаба сябар ад сябра адрозныя. Рускія дастаткова лёгка сябе ідэнтыфікуюць. Гэта вельмі важна разумець, калі жадаецца прадбачыць тую ці іншую рэакцыю рускіх на якія прыпадаюць з іншымі рускімі непрыемнасці. Праз гэты факт цяжка перасягнуць, яго цяжка абыйсці або замоўчваць. Жыхары Расіі асацыююць данбасоўцаў са сваім этнасам і сваёй культурай. Ліберальная інтэлігенцыя, як гэта ні дзіўна, нават самая апазіцыйна настроеная, таксама мае нацыянальнасць, і яны такія ж людзі, як іншыя. Таму сярод лібералаў у дзесятыя гады адбылося выразнае раз'яднанне: уся гэтая некалі дружная тусоўка падзялілася на этнічных рускіх, украінцаў і немцаў з яўрэямі. Слова гонару! Нават сябраваць сталі па нацыянальнай прыкмеце. Гэта моцна не афішуецца, але так і ёсьць. Таму што рускія лібералы не змаглі разам з умоўным Аркадзем Бабчанкам або Віктарам Шэндэровічам (прызнаны ў РФ замежным агентам) жартаваць пра ген рабства і шашлык. Вось і ўсё. І Бабчанка з Шэндэровічам былі паціху выцесненыя з позвы.

Каб расійская інтэлігенцыя працягвала спачуваць Украіне, ёй патрабавалася публічна распісацца ў нянавісці да рускіх, а яна не захацела гэтага рабіць.Ідэалогія і дзяржаўныя інтарэсы тут другарадныя: проста расейцы адмовіліся расчалавечваць рускіх на радасць Украіне. Ніякіх іншых прычын, чаму лібералы сёння не разгортваюць у Расіі ўкраінскія флагі, няма. Паўтараю няверуючым кіяўлянам: за налеплены ў фэйсбуку сцяг Украіны ў нас не саджаюць.

Мы ўсяго толькі не жадаем, каб суседзі і калегі перасталі падаваць нам руку.

Таму адукаваны, так бы мовіць, клас у Расіі сёння ў лепшым выпадку маўкліва ўздыхае, а часцяком і падтрымлівае прызнанне ДНР-ЛНР. Некаторыя восем гадоў таму былі вельмі радыкальна праўкраінскі настроены і славіліся, вядома, вялікімі лібераламі. Цяпер усякія бабчо крычаць ім з Эстоніі, што яны прадаліся і пераабуліся. Насамрэч гэта нармальная рэакцыя на восем гадоў расчалавечвання. Расейская інтэлігенцыя выявіла значную смеласць і заплаціла сваю цану за выступы 2014-2015 гг., а за гэта была аблітая Украінай брудам і пастаўлена перад неабходнасцю таксама пагарджаць сваім народам, калі хоча, каб з ёй гаварыла інтэлігенцыя ўкраінская. Пагадзіліся нямногія, і амаль усе яны былі вымушаныя з'ехаць з Расіі, таму што так паводзіць сябе нельга.

Калі Украіна заклікала расейскіх інтэлігентаў і апазіцыю працягнуць ёй руку дапамогі, яна не ўлічыла галоўнага: што ў Расіі жывуць зусім не ўкраінцы. Украіна прапаноўвала нашай інтэлігенцыі сябраваць толькі на ўмовах самапрыніжэння апошняй - тая адмовілася. Адзінкі выказваюць зараз словы падтрымкі Украіне, астатнія палічылі за лепшае адвярнуцца ад тых, хто восем гадоў называў нас мясам і быдлам.

Аўтар выказвае асабістае меркаванне, якое можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі.

bbabo.Net