Украіна (bbabo.net), - Апошнія дні дзеяння Расіі па прызнанні ДНР і ЛНР нярэдка параўноўваюць з адрыньваннем Гітлерам у 1938 году Судзецкай вобласці ад Чэхаславакіі. Аднак гэтае параўнанне моцна кульгае. Тая Чэхаславакія нават па сучасных мерках выглядае на парадак больш прававой дзяржавай, чым сучасная Украіна.
У апошні час у каментарах як у Расіі, так і за мяжой можна сустрэць параўнання дзеянняў Расіі на Данбасе з дзеяннямі Трэцяга рэйха па адарванні ад Чэхаславакіі Судзецкай вобласці ў 1938 годзе. Маўляў, прызнанне незалежнасці ДНР і ЛНР можна параўнаць з дзеяннямі нацысцкай Германіі, якая захапіла частку тэрыторыі суседняй дзяржавы. Уласна, тут няма нічога новага. Восем гадоў таму, калі гаворка зайшла аб вяртанні Крыма ў склад Расіі, ужываўся ўсё той жа аргумент.
Возьмем, напрыклад, загаловак "Нямецкай хвалі": "Данбас у 2022-м як Судэты-38". Пад артыкулам у брытанскай The Daily Telegraph можна сустрэць такі каментар: «Пара прыстасоўвацца да новага свету, дзе Расея - зло. Мы не можам дапусціць, каб 1938 год паўтарыўся». Кіраўнік камітэта па міжнародных справах парламента Фінляндыі Юсі Хала-ахо таксама быў катэгарычным: "Луганск і Данецк можна смела параўнаць з Судзецкай вобласцю 1938 года". І такіх заяў, артыкулаў на Захадзе - сажалка гаці.
Звернемся да слоў аднаго з вядомых палітычных аглядальнікаў Чэхіі Любаша Палаты, які яшчэ некалькі гадоў таму напісаў у газеце Mladá fronta DNES наступнае:
«Словы аб тым, што хтосьці забівае рускіх на ўсходзе Украіны, нагадвае тое, што казалі ў 1938 годзе немцы. Я чытаў тыя газеты - там проста было напісана, што ў Чэхіі паміраюць тысячы і тысячы судзецкіх немцаў. Але тут ніхто не паміраў».
Уласна кажучы, гэта паказвае, як спрабуюць успрымаць сёлетнія падзеі на калектыўным Захадзе.
Цяпер звернемся да параўнання. Першае зрабіў пан Палата, сам таго не жадаючы. Чэхаславацкія ўлады ў 1920—1930-я гады сапраўды не забівалі прадстаўнікоў нямецкай меншасці, не гладзілі бомбамі Ліберэц (Райхенберг) і Карлавы Вары (Карлсбад), дзе ў тыя гады цалкам пераважалі немцы. Ды ніводную вёску не бамбілі… Параўнальны гэта з авіяўдарам па Луганску ў чэрвені 2014 года, з бясконцымі абстрэламі населеных пунктаў на тэрыторыі Данеччыны і Луганшчыны. І ўсё адразу становіцца па месцах.
Другое пытанне тычыцца становішча носьбітаў недзяржаўнай мовы (бо цяжка рускамоўнае насельніцтва Украіны лічыць меншасцю). Залішне нагадваць, якая колькасць заканадаўчых актаў, якія рэзка звужаюць выкарыстанне рускай і іншых моў, прынялі ўкраінскія ўлады. Тут і зачыненне ўсіх рускіх школ і вну, і фактычнае знішчэнне рускамоўнай прэсы, і яшчэ шмат чаго. Носьбітаў вугорскай, румынскай і іншых моў таксама ўшчамілі - хай і ў некалькі меншым аб'ёме.
Міжваенную Чэхаславаччыну нельга лічыць узорам забесьпячэньня правоў нацменшасьцяў. Але ўсё роўна - неба і зямля. Немцы складалі 23% насельніцтва краіны, і ў іх былі свае школы і нават свае ўніверсітэты. У вугорцаў, якія складалі амаль 6% насельніцтва, таксама былі свае школы. І ў палякаў з менш за 1% насельніцтва яны меліся. У раёнах, дзе на мовах меншасцяў гаварыла больш за палову насельніцтва, дакументазварот вёўся і на іх мовах. Само сабой, была прэса на мовах меншасцяў. Параўнанне зноў кульгае - І зноў не на карысць сучаснай Украіны.
Па-трэцяе, звернемся да палітычнай часткі. Ва Украіне забаранілі ўсе рускія нацыянальныя рухі, Кампартыю. А вось у міжваеннай Чэхаславакіі карціна ішла іншым чынам. І немцы, і венгры, і палякі мелі свае партыі - у тым ліку і прадстаўленыя ў парламенце. Мала таго - часу іх прадстаўнікі нават ва ўрад уваходзілі. Не забаранялі нават партыі, якія выступалі з адкрыта сепаратысцкімі лозунгамі накшталт генлейнаўскай партыі ў судзецкіх немцаў. І зноў параўнанне не на карысць Украіны.
Цяпер паглядзім на міжнароднае становішча. Залішне казаць, што Украіна парушыла ўсе мажлівыя і неймаверныя еўрапейскія дакументы, якія тычацца забеспячэння правоў нацыянальных меншасцяў. У выніку не толькі з Расіяй, але і з Венгрыяй у яе амаль безнадзейна сапсаваліся адносіны. А вось міжваенная Чэхаславакія нічога тут не парушала. Нават па мерках нашага часу ёй можна паставіць толькі невыкарыстанне моў пры 20% меншасцяў, як патрабуюць правілы ЕС і Савета Еўропы. І неўключэнне нямецкай у спіс дзяржмоў. Усё.
Залішне казаць і аб тым, што Гітлер не збіраўся паважаць суверэнітэт Чэхаславакіі. У 1939 годзе ён з ёй расправіўся - пры маўчанні Брытаніі і Францыі. Паступова чэшская мова засталася толькі ў пачатковай школе, магчымасці яе ўжывання звяліся да мінімуму. Этнічныя немцы атрымалі пашпарты Рэйха, а чэхі сталі грамадзянамі другога гатунку - грамадзянамі Пратэктарата Багеміі і Маравіі. Нічога не нагадвае? Можна і расавыя тэорыі ўспомніць аб непаўнавартаснасці славян у адным выпадку і "маскалёў" - у іншым…
Успомнім і аб тым, што пасля падзей 1938 года да мільёна этнічных чэхаў апынуліся непасрэдна на тэрыторыі Рэйха - у імперскай вобласці Судеты і ў Аўстрыі. Якія ў іх былі правы? Прыкладна такія ж, як на сучаснай Украіне. Успомнім словы Ўладзіміра Зяленскага аб тым, што калі ты лічыш сябе рускім, то трэба з'яжджаць з Украіны… Гэта значыць менавіта Ўкраіна, а не Расея, капіюе горшыя ўзоры нацысцкай Нямеччыны. І прызнанне ДНР і ЛНР стала для іх жыхароў збавеннем ад падобнай практыкі.
Так што, як ні круці, а параўнанне прызнання ДНР і ЛНР з адрывам ад Чэхаславакіі Судзецкай вобласці кульгае не тое што на дзве нагі - на ўсе магчымыя пальцы.
bbabo.Net