De recente golf van staatsgrepen geleid door militaire functionarissen in Afrika legt een aantal trends bloot. Maar deze staatsgrepen - en de omstandigheden die ze creëren - zijn niet nieuw.

Bij de laatste staatsgreep greep het leger van Burkina Faso vorige maand de macht door de president te arresteren nadat hij meer middelen had geëist in de strijd tegen islamitische militanten. De gebeurtenissen in Ouagadougou waren de vierde militaire coup in het afgelopen jaar in West-Afrika en de Sahel – een regio die ooit bekend stond als de ‘coup belt’ van het continent. Deze term zou weer in zwang moeten komen nu Burkina Faso zich heeft aangesloten bij Mali, Tsjaad en Guinee.

In Mali greep een groep kolonels voor het eerst de macht in augustus 2020 door president Ibrahim Boubacar Keita af te zetten. Deze staatsgreep volgde op grote protesten tegen de regering overslechterende veiligheid, betwiste parlementsverkiezingen en beschuldigingen van corruptie.

Onder druk van Mali's West-Afrikaanse buren stemden de militaire leiders ermee in de macht af te staan ​​aan een door burgers geleide interim-regering die belast is met het toezicht houden op een overgang van 18 maanden naar democratische verkiezingen in februari 2022. Maar de leiders van de staatsgreep kwamen al snel in botsing met de nieuwe interim-president, gepensioneerd Kolonel Bah Ndaw, en pleegde in mei 2021 een tweede staatsgreep. Kolonel Assimi Goita, die als interim-vicepresident had gediend, werd tot president verheven.

De regering van Goita boekte weinig vooruitgang bij het organiseren van verkiezingen en kondigde eind vorig jaar aan dat ze van plan was deze tot vijf jaar uit te stellen. De Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten reageerde door strenge sancties op te leggen, waaronder het sluiten van de grenzen van haar leden met Mali. Deze actie opende de deur naar de groeiende aanwezigheid van Rusland.

In Tsjaad kwam het leger in april 2021 aan de macht nadat president Idriss Deby werd gedood tijdens een bezoek aan Tsjadische troepen die vochten tegen rebellen in het noorden. Een militaire raad ontbond het parlement in naam van het waarborgen van stabiliteit, benoemde Deby's zoon, generaal Mahamat Idriss Deby, als interim-president en belastte hem met het toezicht houden op een overgang van 18 maanden naar verkiezingen. Het land probeert nu een transitiemechanisme te vinden.

In Guinee leidde kolonel Mamady Doumbouya, commandant van de Special Forces Group, in september 2021 een staatsgreep tegen president Alpha Conde, waarbij hij zei dat hij handelde vanwege armoede en corruptie in de kuststaat. Conde had vorig jaar tegenstanders woedend gemaakt door de grondwet te wijzigen om termijnlimieten te omzeilen die hem ervan zouden hebben weerhouden om voor de derde keer te staan. Hij won een derde termijn in de stemming van oktober 2020. Doumbouya wierp hem omver en werd interim-president, en beloofde op een bepaald moment in de toekomst een overgang naar democratische verkiezingen.

Deze landen bevinden zich in een belangrijk deel van Afrika dat rijk is aan minerale rijkdom, maar vol zit met islamitische terreurgroepen die de burgerij bedreigen. De West-Afrikaanse economische gemeenschap legde sancties op aan juntaleden en hun familieleden, waaronder het bevriezen van hun bankrekeningen. Belangrijk is dat deze machtsgrepen door strijdkrachten een ommekeer vormen in het democratiseringsproces dat Afrika de afgelopen twee decennia heeft doorgemaakt en wijzen op een terugkeer naar het tijdperk van staatsgrepen die in moeilijke tijden als instrument worden gebruikt.

Staatsgrepen zijn geen remedie, maar hun frequentie laat zien hoe onrustig delen van Afrika zijn geworden. Afrika bezuiden de Sahara heeft naar verluidt tussen 1956 en 2001 80 succesvolle staatsgrepen en 108 mislukte pogingen meegemaakt, gemiddeld vier per jaar.

In de vroege postkoloniale decennia, toen staatsgrepen hoogtij vierden, boden Afrikaanse staatsgreepleiders vrijwel altijd dezelfde redenen om regeringen omver te werpen: corruptie, wanbeheer en armoede. Recente staatsgreepleiders in de staatsgreep hebben ook armoede en endemische corruptie genoemd voor het omverwerpen van oudere leiders en het arresteren van hun enablers. Maar COVID-19 en het sociaaleconomische herstel van landen maken de situatie erger, vertragen politieke processen of geven ze zo vorm dat een rol voor de strijdkrachten gegarandeerd is.

Als het gaat om armoede in dit deel van Afrika, is een tragische situatie verergerd door de pandemie die de toch al kwetsbare economieën teistert. Maar liefst een op de drie mensen is nu werkloos over het hele continent. Er wordt ook geschat dat het aantal extreem arme mensen in Afrika bezuiden de Sahara de grens van 500 miljoen heeft overschreden - ongeveer de helft van de bevolking.

Deze landen bevinden zich in een belangrijk deel van het continent dat rijk is aan minerale rijkdom, maar vol zit met islamitische terreurgroepen.

Ten slotte voedt de Afrikaanse jongerenbubbel de steun voor staatsgrepen, afhankelijk van het vermogen van de strijdkrachten en politie van elk land om de openbare orde te handhaven. Wanneer tegendemonstranten of islamistische groeperingen misbruik maken van de omgeving, verlengt de veiligheidssituatie de tijd dat de leiders van de staatsgreep aan de macht blijven. Deze leiders erven de welvaartgenererende sectoren van de landen die ze nu beheren, maar slagen er nog steeds niet in de voordelen te herverdelen.Over het algemeen zullen deze staatsgreepstaten de verwachtingen moeten waarmaken, terwijl de basisdienstverlening en de markten open en functionerend moeten blijven. Het is veelzeggend dat veel van de leiders van de staatsgreep werden opgeleid in westerse militaire academies, waardoor ze niet alleen een interessant aspect toevoegen aan hun acties, maar ook aan hun vermogen om te regeren terwijl ze op weg zijn naar een overgang - een inspanning die alleen van andere segmenten van de samenleving kan komen . De echte vraag ligt in de activiteit van de islamistische groeperingen en rivaliserende machten van buitenaf en hun impact op het op hun plaats houden van de coupleiders. En natuurlijk zullen er nog meer staatsgrepen volgen.

Disclaimer: standpunten van de schrijvers in deze sectie zijn van henzelf en weerspiegelen niet noodzakelijk het standpunt van bbabo.net

bbabo.Net