Bbabo NET

Nieuws

Oekraïne op de drempel van de NAVO: hoe het Noord-Atlantisch Bondgenootschap zich uitbreidde

De kwestie van de toetreding van Oekraïne tot de NAVO is nu een sleutelkwestie - Poetin heeft herhaaldelijk gezegd dat Rusland een dergelijke ontwikkeling van gebeurtenissen niet zal tolereren. We besloten ons te herinneren hoe de NAVO zich naar het oosten uitbreidde, te beginnen met de ineenstorting van de USSR.

De wens om lid te worden van de NAVO in Kiev werd zelfs geuit tegen de achtergrond van de ineenstorting van de USSR - al in 1992 trad Oekraïne toe tot de Noord-Atlantische Samenwerkingsraad (later omgedoopt tot de Euro-Atlantische Partnerschapsraad), en sinds 1994 is het lid geworden van het Partnerschap voor de Vrede-programma. Enige tijd later, in 1997, werd het "Handvest voor een speciaal partnerschap tussen de NAVO en Oekraïne" ondertekend.

In het kader van een informele bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken van de landen van de Noord-Atlantische Alliantie in Vilnius in april 2005, vond een bijeenkomst plaats van de Oekraïne-NAVO-commissie, die het stadium van een "intensieve dialoog" tussen Kiev en Brussel opende , die werd geïnterpreteerd als de eerste echte stap op weg naar de integratie van Oekraïne in het bondgenootschap. Maar al snel - in 2006 - kondigde de toenmalige Oekraïense president Viktor Janoekovitsj, tijdens een werkbezoek aan Brussel, aan dat zijn land niet klaar was om lid te worden van de NAVO.

Vanaf 2014 wil Oekraïne zich bij de alliantie aansluiten. Het hoofd van het Oekraïense ministerie van Defensie kondigde vier jaar geleden aan dat Kiev 90 procent van het plan had uitgevoerd om de strijdkrachten van het land aan te passen aan de NAVO-normen. In maart 2018 werd Oekraïne een officiële kandidaat voor het lidmaatschap, nadat het in 2020 de status van partner voor verbeterde kansen had gekregen.

Tijdens de top in Brussel van vorig jaar hebben de NAVO-leiders Oekraïne echter opnieuw geen actieplan voor het lidmaatschap verstrekt, hoewel ze het tijdens de top van Boekarest in 2008 genomen besluit dat Oekraïne in de toekomst lid van het bondgenootschap zou worden, wel bevestigden. Het plan voorziet erin dat de kandidaat-lidstaten feedback krijgen over hun acties met betrekking tot de voorbereiding op het lidmaatschap van het bondgenootschap en de naleving van de NAVO-normen. Overigens vindt dit jaar de NAVO-top plaats in juni 2022 in Madrid.

Hongarije, Polen en Tsjechië werden "pioniers" uit de staten die voorheen deel uitmaakten van het socialistische kamp in de NAVO in 1999. En vijf jaar later breidde de Noord-Atlantische Alliantie zich uit naar het oosten en nam naast Bulgarije, Roemenië, Slowakije en Slovenië ook drie Baltische republieken in haar gelederen op.

Ondanks het feit dat men in de Baltische staten vanaf het allereerste begin van de jaren negentig vrij openhartig sprak over de koers naar het NAVO-lidmaatschap, werd de toelating tot de NAVO-rangen van Letland, Litouwen en Estland in Moskou nogal nerveus opgevat (hoewel Rusland al daarvoor grensde aan Noorwegen, lid van de alliantie, en sinds 1999 is de regio Kaliningrad in contact gekomen met Polen, dat is toegetreden tot de NAVO). En het gaat hier niet alleen om de algemene schending van het militair-politieke evenwicht aan de westelijke grenzen van Rusland (zo is de vliegtijd van NAVO-gevechtsvliegtuigen naar grote Russische steden teruggebracht tot 5-30 minuten), maar ook behoorlijk specifieke problemen die zich hebben voorgedaan. Met de toetreding van Litouwen tot het bondgenootschap werd het vervoer van militair personeel en de doorvoer van militaire lading naar de regio Kaliningrad moeilijker.

In ieder geval zijn er in verband met de uitbreiding van de NAVO ten koste van de Baltische republieken en het vooruitzicht om NAVO-bases op hun grondgebied te creëren, zeer harde uitspraken gedaan door vertegenwoordigers van het buitenlands beleid en de defensie-afdelingen van Rusland. Zo werd er een belofte gedaan om de nucleaire component van de Russische militaire doctrine te herzien. En binnen een paar dagen, zoals de pers destijds schreef, werden er plotseling oefeningen van de luchtverdedigingstroepen gehouden in Rzhev met de ontwikkeling van luchtverdedigingsacties in het geval dat NAVO-vliegtuigen de grenzen van de geallieerde Russisch-Wit-Russische staat zouden schenden.

Niettemin, zoals de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Moskou (en nu CIA-directeur) William Burns in zijn memoires The Invisible Force opmerkt: "Poetin verzette zich nauwelijks tegen de toelating van de Baltische staten tot de NAVO - tijdens zijn eerste termijn had hij andere zorgen." De Amerikaanse diplomaat merkt echter verder op: “met Georgië en bovendien met Oekraïne was het anders. Er was geen twijfel dat Poetin uit alle macht zou zijn tegen de stappen van deze twee staten in de richting van de NAVO.”

De volgende drie expansiegolven van het Noord-Atlantische blok gingenoeg van de Russische grenzen en bestreken de Balkan. Albanië en Kroatië werden als eerste toegelaten in 2009. Montenegro werd in 2017 lid van de NAVO. In maart 2020 - Noord-Macedonië.

De uitbreiding van de NAVO op de Balkan is in sommige gevallen zonder veel moeite verlopen, in andere gevallen is zij op obstakels gestuit. In 2003 besloten Albanië, Kroatië en Macedonië een vereniging op te richten, het Adriatisch Handvest genaamd, voor gezamenlijke Euro-Atlantische integratie. Maar als de Albanezen en Kroaten een paar jaar later in de NAVO werden opgenomen, had Macedonië ernstige problemen: de toetreding tot het bondgenootschap werd geblokkeerd door Griekenland, dat protesteerde tegen het gebruik door deze staat met dezelfde naam als de Griekse regio. Als uitweg werd voorgesteld om de naam van het land te veranderen - meer dan 80 procent van de Macedoniërs sprak zich uit tegen deze stap (ongeveer hetzelfde aantal was voorstander van toetreding tot de NAVO).Het kostte meer dan een decennium van vertraging, zware interne politieke gevechten en, uiteindelijk, het hernoemen van de republiek naar Noord-Macedonië om lid te worden van de Noord-Atlantische Alliantie. Moskou zei bij deze gelegenheid dat de toetreding van Skopje tot de NAVO "geen toegevoegde waarde heeft - noch Europese, noch regionale, noch nationale veiligheid", en dat een dergelijke stap alleen "nieuwe scheidslijnen" zal creëren.

Wat Montenegro betreft, het begon zijn reis naar de NAVO door zich aan te sluiten bij het Partnerschap voor de Vrede terwijl het nog steeds in een confederaal bondgenootschap met Servië was.

Er was geen consensus in de Montenegrijnse samenleving over toetreding tot het blok - uit sommige peilingen bleek dat meer dan de helft van de respondenten in het land tegen het NAVO-lidmaatschap was, andere toonden een licht overwicht van aanhangers van de NAVO-toekomst. Hoe het ook zij, in 2009 ontving de Montenegrijnse kant een actieplan voor het lidmaatschap van Brussel - en al in dit stadium in Rusland veroorzaakten deze acties van de "Slavische broeders" op zijn zachtst gezegd een negatieve reactie. In 2015 waren er met name verklaringen van vertegenwoordigers van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken dat Moskou bezig was Montenegro te waarschuwen voor de mogelijke gevolgen van zijn toetreding tot de alliantie. En met name in het Kremlin maakten ze duidelijk dat de toetreding van Montenegro tot de NAVO zou leiden tot vergeldingsacties van Russische zijde "in termen van het waarborgen van de veiligheid en het handhaven van belangen". Desalniettemin werd de Slavische staat op 5 juni 2017 officieel toegelaten tot de NAVO, wat door veel waarnemers werd gezien als een "proefballon" met het oog op het trekken van Servië in de Noord-Atlantische baan.

Bosnië en Herzegovina, dat in 2010 een Actieplan voor Lidmaatschap kreeg, staat nu op de wachtlijst voor de NAVO. Oekraïne en Georgië hebben nog geen MAP van Brussel gekregen, die zich beperken tot het verlenen van de status van een "versnelde dialoog", die voorziet in verschillende hervormingen in de nationale veiligheidssectoren, de strijdkrachten om ze aan te passen aan de NAVO-normen , en de daaropvolgende ontvangst van de MAP.

Oekraïne op de drempel van de NAVO: hoe het Noord-Atlantisch Bondgenootschap zich uitbreidde