Veel mensen zullen de video hebben gezien van een pianist die "What a Wonderful World" speelt buiten het treinstation van Lviv tegen de achtergrond van duizenden vluchtelingen, moe en ijskoud, op de vlucht voorlog in Oekraïne. Zoals altijd heeft iedereen zijn eigen krachtige verhaal. Weinigen weten wat de toekomst voor hen, hun vrienden, hun familie of hun land in petto heeft.
Over de Poolse grens was een buitengewoon gezicht. Mensen hadden honderden, zelfs duizenden kilometers gereden om vluchtelingen een lift te bieden. Lange rijen auto's uit vele landen stonden klaar om te assisteren en vervoer en onderdak te bieden. Het beste van de mensheid dat te zien was.
VN-cijfers geven aan dat in de eerste 10 dagen van dit conflict meer dan 1,5 miljoen mensen Oekraïne ontvluchtten, van wie een half miljoen kinderen. De overgrote meerderheid ging naar EU-landen, maar sommigen in het oosten hebben hun toevlucht gezocht in Rusland. De VN schat dat tussen de 4 miljoen en 5 miljoen Oekraïners vluchtelingen kunnen worden. Dit zou een conservatieve schatting kunnen zijn en natuurlijk zullen miljoenen meer intern ontheemd zijn en geen toevluchtsoord kunnen vinden in Oekraïne. Ze hopen misschien op een goede veilige doorgang zodat ze eruit kunnen, zoals gevraagd door VN-secretaris-generaal Antonio Guterres.
Dit is een snelle uittocht. Het vermogen van zoveel Oekraïners en anderen om zo snel weg te komen, is een kleine opluchting in het anders grimmige oorlogstoneel. In veel vluchtelingensituaties waren treinen nooit een optie, zoals in Afghanistan en Syrië. Oekraïners hebben kunnen vluchten met de steun van hun eigen autoriteiten, in plaats van voor hen te vluchten en hen te moeten ontwijken, zoals in Syrië.
Velen in Europa verwijzen naar de Syrische vluchtelingencrisis van 2015 alsof het een Europese vluchtelingencrisis was. De meesten realiseerden zich nooit dat het centrum ervan in het Midden-Oosten lag – in Libanon, Jordanië en Turkije, die het overweldigende deel van degenen die Syrië ontvluchtten, meenamen. Wereldwijd wordt 85 procent van alle vluchtelingen opgevangen door ontwikkelingslanden.
De reactie van veel landen was toen om "fort Europa" te creëren - grenzen van barricades, muren en hekken. Dit werd zelfs gehandhaafd tijdens de crisis van afgelopen november aan de grens met Wit-Rusland, die ertoe leidde dat Polen een grensmuur bouwde. De EU betaalde Turkije zelfs om Syrische vluchtelingen vast te houden en hen niet naar Europa te laten reizen.
Extreemrechtse nationalisten floreerden als gevolg van de angst van mensen voor vluchtelingen – en, laten we eerlijk zijn, vluchtelingen uit niet-blanke landen met een niet-christelijke meerderheid in het bijzonder. Ze wakkerden racisme, islamofobie en haat aan, die vandaag de dag nog steeds zichtbaar zijn. Marine Le Pen verzette zich tegen Syrische en Afghaanse vluchtelingen die asiel kregen in Frankrijk, maar steunde de hulp aan Oekraïense vluchtelingen. Een lid van het Spaanse parlement was duidelijk in zijn onverdraagzaamheid: “Dit zijn echte vluchtelingen: vrouwen, kinderen en ouderen moeten worden verwelkomd in Europa. Nu zou iedereen het verschil moeten begrijpen tussen deze vluchtelingen en de invasie van moslimjongeren van militaire leeftijd die onze grenzen zijn overgestoken om Europa te destabiliseren en te koloniseren.” Het verhaal van moslimvluchtelingen die binnenvallen en koloniseren, circuleert maar al te gemakkelijk en zonder enig gevoel voor ironie, versterkt door mensen als president Viktor Orban van Hongarije.
Dergelijke houdingen waren helaas ook zichtbaar aan de grenzen van Oekraïne. Veel mensen van Afrikaanse en Midden-Oosterse afkomst werden geblokkeerd of ernstig vertraagd toen ze probeerden Oekraïne te verlaten, zelfs als ze uit bussen werden gehaald. Poolse nationalisten hebben ook groepen Afrikaanse, Zuid-Aziatische en Midden-Oosterse mensen aangevallen die de grens waren overgestoken.
Veel vluchtelingen die de afgelopen zeven jaar de toegang zijn ontzegd, kijken nu naar het contrast in de manier waarop blanke Oekraïners worden behandeld. Ver van fort Europa zien ze dat de ophaalbrug wordt neergelaten en de welkomstmat wordt uitgerold. Een Syrische vluchteling vertelde me: “Ik ben schuldig aan boos zijn over de dubbele moraal, maar het is moeilijk om dat niet te doen. Ik ben blij dat Oekraïense vluchtelingen een toevluchtsoord krijgen, maar waarom zij en wij ook niet.”
De meeste Oekraïense vluchtelingen – al meer dan 1 miljoen – zijn naar Polen vertrokken. Oekraïne heeft sterke historische en culturele banden met Polen. Vluchtelingenkampen zijn daar nog niet nodig, aangezien de meeste bij mensen thuis worden gehuisvest, maar dat zal binnenkort wel het geval zijn. Moldavië heeft ook meer dan 120.000 opgenomen - een enorm aantal voor een klein land. Het zal ook hulp nodig hebben.
Deze vluchtelingencrisis is nu heel duidelijk Europees. De wereld zal zien hoe zij hiermee omgaat en hoe de vluchtelingen worden behandeld.
De EU heeft in ieder geval snel gereageerd. Het zal gebruik maken van een richtlijn die voor het laatst is uitgevaardigd ten tijde van de oorlogen in voormalig Joegoslavië om Oekraïners in staat te stellen drie jaar in de EU te wonen en te werken.Hetzelfde kan niet gezegd worden van het VK, een land dat vroeger een trotse reputatie had op het gebied van opvang van vluchtelingen. Ondanks veel positief klinkende geluiden over het staan met Oekraïense vluchtelingen, is de realiteit dat het VK ver achter ligt op andere Europese staten, niet in de laatste plaats als de enige grote Europese natie die nog steeds aandringt op visumaanvragen van degenen die een oorlogsgebied ontvluchten. De Britse regering zei aanvankelijk dat alleen Oekraïense staatsburgers die zich al in het VK hebben gevestigd, hun "directe familieleden" mee kunnen nemen. Het VK heeft in het kader van deze regeling voor slechts 300 Oekraïners visa afgegeven uit 10.000 aanvragen.
Een Britse minister van immigratie deed geweldig werk door de toondove reactie van de regering te benadrukken door te tweeten dat Oekraïense vluchtelingen zich konden aanmelden om seizoensfruitplukkers te worden. Premier Boris Johnson heeft gezegd dat het VK maar liefst 200.000 vluchtelingen uit Oekraïne kan opnemen, maar op dit moment is er eenvoudigweg geen realistisch mechanisme om dit mogelijk te maken. Een humanitaire sponsorregeling moet nog worden aangekondigd. Vluchtelingen klagen dat ze nog steeds belachelijke vragen krijgen, zoals hoe lang ze van plan zijn te blijven.
Veel van de vluchtelingen die de afgelopen zeven jaar de toegang zijn ontzegd, kijken nu naar het contrast in de manier waarop blanke Oekraïners worden behandeld.
De gierige, onwelkome houding van de Britse regering heeft bondgenoten tegengewerkt. De Franse regering was woedend dat de Britse autoriteiten geen consulaire aanwezigheid in Calais hadden opgezet om de visa voor Oekraïners te verwerken. Ongeveer 150 Oekraïners werden in Calais weggestuurd en verteld om naar Parijs of Brussel te gaan. Als er goede regelingen komen, kunnen Oekraïense vluchtelingen Eurostar gebruiken om gratis naar het VK te reizen. Niet-Oekraïense vluchtelingen die hun leven hebben gewaagd om het Kanaal over te steken, zullen verbaasd zijn dat zo'n plan niet voor hen bestaat.
Deze oorlog zal alleen maar erger worden. De achterblijvers die niet kunnen vertrekken, kunnen in de zwaarste omstandigheden worden geconfronteerd. Staten en humanitaire organisaties zullen met buitengewone snelheid en efficiëntie moeten reageren.
Laten we hopen dat de vrijgevigheid van geest en menselijke vriendelijkheid van degenen die de vluchtelingen opvangen, voortduurt en niet wegebt, zoals bij Syriërs. Laten we ook hopen dat een dergelijke vrijgevigheid niet ten koste gaat van degenen die vluchten uit andere hotspots, zoals Syrië, Ethiopië en Afghanistan. Anders vrees ik dat niet veel Oekraïense en andere vluchtelingen bij zichzelf zullen denken dat dit zo'n wonderlijke wereld is.
Disclaimer: standpunten van de schrijvers in deze sectie zijn van henzelf en weerspiegelen niet noodzakelijk het standpunt van bbabo.net
bbabo.Net