De afgelopen maanden is Turkije erin geslaagd een evenwicht te vinden tussen verschillende conflicterende actoren, zoals Rusland en Oekraïne, Iran en de VS, en de laatste tijd Israël en Palestina. De binnenlandse en regionale belangen van Ankara maken het noodzakelijk om een ​​harmonie tussen deze krachten te vinden.

Het bezoek van de Palestijnse president Mahmoud Abbas aan Ankara vorige week was belangrijk omdat het een paar dagen kwam nadat Turkije en Israël hadden gezegd dat ze de volledige diplomatieke betrekkingen zouden herstellen en voor het eerst sinds 2018 ambassadeurs zouden herbenoemen. Tijdens het bezoek van Abbas zei de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan dat er geen verandering in Ankara's standpunt over de Palestijnse kwestie, en het bleef de tweestatenoplossing steunen om het conflict te beëindigen. Ankara zei ook dat de verzoeningsstappen van Turkije met Israël op geen enkele manier zijn steun voor de zaak van de Palestijnen zouden verminderen, eraan toevoegend dat de Palestijnse autoriteiten, waaronder verschillende politieke facties, de normalisering verwelkomden en wilden dat de dialoog werd voortgezet. Abbas gaf geen commentaar op de normalisatie tussen Turkije en Israël, maar bedankte Ankara voor zijn "niet-aflatende" steun aan de Palestijnen.

De normalisatie van Turkije met Israël was een verwachte ontwikkeling na een diplomatieke marathon achter de schermen in de afgelopen twee jaar, die zijn eerste vruchten afwierp met het bezoek van de Israëlische president Isaac Herzog aan Ankara in maart, gevolgd door wederzijdse bezoeken van beide ministers van Buitenlandse Zaken. De toenadering tussen Turkije en Israël viel samen met veel regionale en internationale ontwikkelingen, waaronder de oorlog in Oekraïne, het nucleaire akkoord met Iran en de op handen zijnde energiecrisis in Europa, die beide landen aangaan.

In de vroege jaren 2000 startte Turkije het Ankara Forum als een vertrouwenwekkend mechanisme tussen Palestina en Israël. De Turkse, Israëlische en Palestijnse presidenten Abdullah Gül, Shimon Peres en Abbas hebben een overeenkomst ondertekend over de bouw van een gezamenlijke industriële zone op de Westelijke Jordaanoever in het kader van de 'industrie voor vrede'-benadering. Destijds beschreef Abbas het forum als een "belangrijke kans" om vrede in de regio te vestigen, eraan toevoegend dat veiligheid en stabiliteit in het Midden-Oosten kunnen worden verkregen als de Palestijnen en Israëli's voor vrede zorgden. Peres hechtte veel belang aan de overeenkomst, die volgens hem "belangrijke resultaten zou opleveren voor de regio en zou bijdragen aan het vredesproces".

Uiteindelijk is het voor Ankara belangrijk om goede economische, commerciële en militaire relaties met Israël te onderhouden en tegelijkertijd historische, culturele en religieuze banden met de Palestijnen te behouden.

Sinem Cengiz

Het is misschien naïef om te verwachten dat Turkije vandaag zo'n rol speelt, gezien het gebrek aan vertrouwen aan zowel Turkse als Israëlische zijde. Maar zelfs als de Turks-Israëlische banden niet terug naar hun glorieuze dagen zijn, kunnen wederzijdse belangen op verschillende fronten de betrekkingen op het hoogste niveau op de rails houden.

Beide partijen hebben deze normalisering als pragmatisch en rationeel beschouwd, met mogelijke politieke, economische en veiligheidswinsten. Israël denkt dat goede banden met een niet-Arabisch land in de regio zijn veiligheidsbelangen dienen. Turkije gelooft dat goede banden met Israël zijn betrekkingen met de VS kunnen verbeteren. Op regionaal niveau delen ze wederzijdse zorgen, vooral met betrekking tot Syrië, waar de dynamiek snel verandert. De belangrijkste drijfveer bij de normalisering is echter het economische aspect: de aardgasproblematiek. Turkije is een belangrijke route voor Israëlisch gas om Europa te bereiken. Ook zou Israëlische steun voor het oostelijke Middellandse Zeebeleid van Turkije van vitaal belang zijn voor Ankara.

Aan de andere kant kunnen sommige problemen deze normalisatie testen. Ten eerste kan elke militaire achteruitgang tussen Palestijnse en Israëlische zijde Ankara ertoe brengen een harde houding aan te nemen ten opzichte van Tel Aviv, wat we in het verleden bij verschillende gelegenheden hebben gezien. Ten tweede kunnen de Israëlische verkiezingen in november en in Turkije in juni 2023 een lakmoesproef vormen in de betrekkingen. In het verleden hebben politici in beide landen agressieve retoriek jegens elkaar gebruikt om binnenlandse electorale winsten veilig te stellen. Als ze een hogere prioriteit geven aan binnenlandse aangelegenheden in plaats van buitenlandse betrekkingen, kan dit een serieuze uitdaging vormen voor de Turks-Israëlische betrekkingen. Ook is de uitslag van de verkiezingen van cruciaal belang, aangezien het enkele oude namen kan opleveren, zoals Benjamin Netanyahu in Israël, of nieuwe namen in Turkije, die misschien een ander spoor willen volgen in de bilaterale betrekkingen.

bbabo.Net