Bbabo NET

Nieuws

Hoe ver kunnen de massale protesten in Iran over een maand gaan?

Leaderloze beweging vertoont geen tekenen van afname, met protesten niet alleen op straat, maar bij universiteiten, scholen en zelfs olieraffinaderijen

PARIJS, Frankrijk (AFP) – Op een vroege herfstdag in Teheran arresteerde de zedenpolitie in een stadspark een 22-jarige Iraanse vrouw die in de hoofdstad was voor familiebezoek, zette haar in een busje en reed haar naar het politiebureau.

De detentie van Mahsa Amini op 13 september heeft een reeks gebeurtenissen in gang gezet die een maand later het geestelijk leiderschap van Iran onder opperste leider Ayatollah Ali Khamenei, 83, voor een van de grootste uitdagingen heeft geplaatst sinds de Islamitische Revolutie van 1979, maar waarvan de uiteindelijke uitkomst nog lang niet bekend is. van zeker.

De arrestatie van Amini was een beproeving die jaarlijks wordt gedeeld door honderden vrouwen die worden geacht in strijd te zijn met de strikte kledingregels van de Islamitische republiek die zijn opgelegd na de val van de sjah.

Maar minder dan twee uur na haar arrestatie en overbrenging naar het detentiecentrum van Vozara lag Amini in coma. Met spoed naar het ziekenhuis van Kasra gebracht, werd ze op 16 september dood verklaard. Haar familie en advocaten denken dat ze in hechtenis een dodelijke klap op haar hoofd heeft gekregen.

Protesten begonnen op 16 september buiten het ziekenhuis na de aankondiging van haar dood. Haar begrafenis in haar thuisprovincie Koerdistan op 17 september veranderde in een protestactie waarbij de beweging zich over het hele land verspreidde.

Een maand later wordt het leiderschap van Iran nog steeds geconfronteerd met wat bewezen is de meest duurzame, taboedoorbrekende en veelzijdige protestbeweging in de geschiedenis van de islamitische republiek te zijn, evenals de eerste door vrouwen gedreven.

De protestbeweging zonder leiders vertoont vooralsnog geen tekenen van aftakeling, met protesten niet alleen op straat, maar ook op universiteiten, scholen en zelfs olieraffinaderijen.

Maar het regime is ook bereid om hefbomen van repressie te gebruiken die zich uitstrekken tot dodelijk geweld, internetsluitingen en massa-arrestaties.

Hoewel de protesten "het begin van het einde van de islamitische republiek" zouden kunnen markeren, zouden ze moeten worden volgehouden en een soort leiderschapsstructuur moeten vinden, zei Cornelius Adebahr, niet-ingezeten fellow bij Carnegie Europe.

"Er is gewoon veel meer nodig dan aanhoudende straatprotesten en oproepen tot sancties voor positieve verandering", zei hij.

'Rechtstreeks omverwerpen'

De protesten bouwden voort op bestaande ontgoocheling over economische tegenspoed en corruptie die in het verleden al tot demonstraties hadden geleid.

Ze hebben plaatsgevonden in Teheran, het noordelijke centrum van Tabriz, de historische steden Isfahan en Shiraz, de bedevaartsstad Mashhad, de thuisregio van Khamenei, en de provincies van de Kaspische Zee.

Iran heeft de afgelopen jaren te maken gehad met protestgolven – met name in 2009 over betwiste verkiezingsresultaten en in 2019 over een plotselinge stijging van de energieprijs – maar geen enkele die de fundamenten van de islamitische republiek die in 1979 door ayatollah Ruhollah Khomeini werd opgericht, zo schaamteloos ter discussie stelde.

"De opstand begon als reactie op de beperkingen op de kleding en het gedrag van vrouwen in het openbaar... maar is uitgegroeid tot een campagne om het regime omver te werpen", zei de in de VS gevestigde denktank Soufan Center.

Anti-regime slogans zoals "Dood aan de dictator" zijn niet helemaal nieuw in Iran, maar nog nooit zijn ze zo vaak gebruikt.

Vrouwen hebben hoofddoeken afgedaan en zelfs verbrand. Beelden van Khamenei en iconen van het regime, zoals de overleden commandant van de Revolutionaire Garde Qasem Soleimani, zijn beklad of in brand gestoken.

Op video's is te zien hoe demonstranten terugdringen tegen veiligheidstroepen, arrestaties ontwijken, politieauto's in brand steken en soms zelfs wegversperringen opwerpen.

De dood van jonge vrouwen bij de protesten, zoals Nika Shahkarami en Sarina Esmailzadeh, beide 16, van wie de families zeggen dat ze zijn vermoord door de veiligheidstroepen, hebben samen met Amini nieuwe protesticonen gecreëerd.

De protesten hebben ook elk idee van de Iraanse politiek als een strijd tussen zogenaamde hervormingsgezinde en conservatieve elementen die binnen het systeem werkzaam zijn, stukgeslagen en ook de internationale aandacht verlegd van gesprekken met Iraanse leiders over het nucleaire programma.

“De demonstranten hebben het dominante discours veranderd door een echte verandering te eisen. Ze zeggen nee tegen het hele politieke regime”, zegt Shadi Sadr, directeur van de in het Verenigd Koninkrijk gevestigde Justice for Iran NGO.

Ze zei dat de huidige protesten "veel grootschaliger waren en veel langer duurden" dan in 2019, toen er minder steden bij betrokken waren, waaronder Teheran, en demonstranten voornamelijk uit lagere sociale klassen kwamen.

Het is "tijd om verder te denken dan de islamitische republiek", zei Roham Alvandi, universitair hoofddocent aan de London School of Economics, en verklaarde dat "hervorming dood is".

Precedenten 'niet bemoedigend'

Maar net als in 2009 en 2019 hebben de autoriteiten ook hun toevlucht genomen tot geweld, waarbij de in Oslo gevestigde groep Iran Human Rights zei dat de autoriteiten minstens 108 mensen hebben gedood in de Mahsa Amini-protestgolf dwars door Iran.

Daarnaast zijn ten minste 93 doden gevallen bij een hardhandig optreden tegen protesten in de zuidoostelijke stad Zahedan die waren aangewakkerd door de gemelde verkrachting van een tienermeisje door een politiechef.Volgens Amnesty International worden de protesten "meedogenloos neergeslagen", met scherpe munitie en metalen kogels die van dichtbij op demonstranten worden afgevuurd.

Ondertussen is de vervolging van demonstranten en tegenstanders van het regime meedogenloos geweest, met tientallen prominente activisten, journalisten, advocaten en zelfs atleten die zijn opgepakt en de meesten nog steeds in de gevangenis.

Na de Arabische Lente zijn er wereldwijd maar weinig anti-regeringsopstanden erin geslaagd autoritaire regimes te verslaan.

De Syrische president Bashar al-Assad blijft meer dan tien jaar aan de macht na het begin van de burgeroorlog die begon met de opstand tegen zijn bewind.

De Wit-Russische leider Alexander Loekasjenko kreeg in 2020 te maken met ongekende massale protesten na een verkiezing waarvan tegenstanders zeiden dat ze waren opgetuigd, maar aan de macht bleven nadat ze de steun van de veiligheidstroepen en Rusland hadden behouden.

"Voorbeelden van het afgelopen decennium van pogingen om een ​​meedogenloze dictator omver te werpen... zijn niet bijzonder bemoedigend", zei Adebahr.

“Juist vanwege de anti-systeemleuzen die tijdens deze marsen werden gezongen, is het Iraanse regime vastbesloten geen centimeter te wijken”, zei hij.

Hoe ver kunnen de massale protesten in Iran over een maand gaan?