De eerste formele ministeriële ontmoeting tussen Turkiye en Syrië in 11 jaar zou de aandacht moeten trekken. Rusland organiseerde vorige week gesprekken tussen de ministers van Defensie Hulusi Akar en Ali Mahmoud Abbas. Is toenadering een vorm van een realistische weddenschap voor 2023?

Dit is nogal een ommekeer gezien de tien jaar durende vijandelijkheden tussen de twee landen, waarbij de banden in 2012 werden verbroken. Turkiye is de hoofdsponsor geweest van de externe Syrische oppositie tegen het Assad-regime. Oppositiestrijders kregen zowel training als wapens uit Ankara. President Recep Tayyip Erdogan heeft zijn Syrische tegenhanger, Bashar Assad, een terrorist genoemd. En Turkiye heeft vier grote militaire invasies gelanceerd in Noord-Syrië en bezet nog steeds aanzienlijke delen van het gebied.

De gesprekken lijken door te gaan tot in 2023, met de ministers van Buitenlandse Zaken mogelijk half januari. Wie weet leidt dit zelfs tot een vorm van presidentiële top in het vroege voorjaar. Akar liet ook de mogelijkheid open om de bestaande samenwerking ter plaatse met Rusland uit te breiden tot het Syrische regime.

Voor degenen die goed opletten, zou dit niet als een verrassing moeten komen. Turks-Syrische inlichtingenverbindingen werden een tijdje geleden hervat onder de tafel. Erdogan heeft in ieder geval sinds afgelopen augustus gesproken over de noodzaak van diplomatie tussen de twee regeringen en verklaard dat een regimewisseling in Damascus niet langer het Turkse beleid was. Erdogan maakte zijn gewenste pad duidelijk. “Eerst konden onze inlichtingendiensten, dan de ministers van Defensie en daarna de ministers van Buitenlandse Zaken elkaar ontmoeten. Na hun ontmoetingen kunnen wij als leiders samenkomen”, zei hij vorige maand. De respectievelijke hoofden van de inlichtingendiensten waren ook aanwezig op de top in Moskou.

Het spel van Rusland is het gemakkelijkst te doorgronden. De bijeenkomst vond plaats in Moskou onder Russische auspiciën. De rehabilitatie van zijn langdurige vazal uit het Midden-Oosten zou het goed van pas komen. Bondgenoten zijn op dit moment goud waard voor de gesanctioneerde staat die vastzit in het Oekraïense moeras. President Vladimir Poetin heeft een paar successen nodig. Hij zal ook Iran willen buitensluiten en zijn invloed in Damascus willen beperken, ook al heeft het Russische leger Iraanse technologie opgekocht, waaronder drones.

Het grotere spel voor Poetin zal Turkiye zijn als een belangrijk NAVO-lid. Als hij zou verliezen in Oekraïne, zou hij de vernedering kunnen afleiden door Ankara voor zich te winnen. De Turks-Russische handel zit al in de lift, net als de energieverbindingen. Het lijkt nog steeds een gok, maar Poetin gelooft duidelijk dat hij Turkiye uit de baan van de VS kan lokken.

Wie zullen de verliezers zijn? Syrische Koerden zijn zeker bang voor de gevolgen van een deal tussen Turkiye en Syrië. Het Syrische regime heeft zorgvuldig berekend dat de Koerdische groepen het Turkse leiderschap nooit kunnen vertrouwen, en dus uiteindelijk zullen moeten terugkeren naar een ongemakkelijke modus vivendi met Damascus. Welke keuze hebben ze? Het Syrische regime zou dan verantwoordelijk worden om ervoor te zorgen dat de Koerdische groepen in bedwang worden gehouden en geen vermeende bedreiging vormen voor de Turkse belangen. Dat gezegd hebbende, kan het Syrische regime moeite hebben om elke toezegging na te komen om Koerdische groepen en gebieden onder controle te houden.

Het Syrische regime hunkert naar de volledige hereniging van het land onder zijn controle, zelfs als het bereid is geduld te hebben om dit doel te bereiken.

Chris Doyl

Een nieuwe Turkse invasie, die al enige tijd wordt gesignaleerd, is niet van tafel. In november lanceerde Turkiye grote luchtaanvallen op Koerdische groepen na het dodelijke bombardement op Istiklal Avenue in Istanbul, dat de Turkse autoriteiten al snel toeschreven aan de Arbeiderspartij van Koerdistan. Erdogan wil dat de steun van Poetin doorgaat en Koerdische groepen een zware slag toebrengt voordat het avontuur van Turkiye in Syrië wordt stopgezet. Merk op dat er naar het groene licht van Rusland wordt gezocht, niet naar dat van Washington.

Een andere verliezer zou de door Turkije gesteunde Syrische oppositie zijn. Er zijn al protesten uitgebroken tegen het vooruitzicht van Turks-Syrische normalisatie in door Turkije gecontroleerde gebieden van Syrië. Erdogan gebruikt deze oppositiegroepen al sinds 2011 als instrument. Maar net zo gemakkelijk als hij ze koesterde, kan hij ze nu ook dumpen. Hij weet dat het Syrische regime niet zal vallen. De oppositiegroepen hebben nieuwe niveaus van onmacht en ineffectiviteit bereikt. Het gevaar is dat ze weinig bonussen opleveren voor Ankara en een aansprakelijkheid kunnen zijn. Dat gezegd hebbende, zal Erdogan ze waarschijnlijk als een kaart achter de hand houden als een regeling met Assad mislukt.

Toch is het waarschijnlijk dat het Syrische regime op een dag, met Russische steun en Turkse instemming, een laatste aanval zal lanceren op Idlib in het noordwesten van het land. Het Syrische regime hunkert naar de volledige hereniging van het land onder zijn controle, ook al is het bereid om geduld te hebben om dit doel te bereiken.Syrische vluchtelingen zouden ook nog meer worden bedreigd als er een deal tot stand komt. Erdogan heeft er geen geheim van gemaakt dat hij van plan is om veel van de 3,8 miljoen van hen die naar verluidt in Turkiye zijn, terug te sturen naar Syrië. Idealiter wil hij dat ze worden verplaatst naar Noord-Syrië om een demografische buffer te vormen tussen Turkiye en de Syrisch-Koerdische gebieden. Sterker nog, velen zijn al gedwongen teruggestuurd naar Syrië, zij het niet naar de gebieden waar ze vandaan kwamen. Erdogan is zich er terdege van bewust dat het opvangen van vluchtelingen een impopulaire last voor het land is geworden, gezien de economische moeilijkheden.

Dit laat de herlevende Daesh achter. De grotendeels Koerdische Syrische strijdkrachten lopen voorop bij het proberen de extremisten te onderdrukken, met steun van de wereldwijde anti-Daesh-coalitie, met name de VS. Bovenal controleert het kampen zoals Al-Hol in het noordoosten van Syrië, waar 50.000 mensen verblijven, van wie velen sympathiseren met Daesh. Nog maar een week geleden doodde een Daesh-slaapcel zes SDF-leden. Daesh heeft veel te winnen bij elke Turkse poging om de SDF te verzwakken en zal alle kansen grijpen die hierdoor ontstaan.

De Turkse en Syrische regeringen zullen dit omzetten in een gezamenlijke strijd tegen het terrorisme. Dit bleek duidelijk uit de verklaring van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken, waarin werd verwezen naar de noodzaak om “alle terroristische organisaties in Syrië te bestrijden”.

Wat betreft het gammele bezinksel van het Assad-regime, het voortbestaan ervan lijkt nog zekerder. Het zal hier blij mee zijn als weer een stap in de richting van het normaliseren van regionale banden, maar ook voor de volledige herbevestiging van zijn landelijke autoriteit.

Maar dit is geen triomf. De Syrische economie ligt aan flarden. Meer dan de helft van de bevolking worstelt om hun gezin te voeden. Het land en de samenleving zijn gebroken en verminkt. Door wijdverbreide woede en wanhoop blijven de fundamenten van het regime zwak en is er weinig uitzicht op herstel. Syriërs voelen zich wreed in de steek gelaten, maar zijn meer dan in staat om op een bepaald moment in de toekomst het heft in eigen handen te nemen.

•

Disclaimer: meningen van schrijvers in deze sectie zijn hun eigen mening en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Bbabo.Net

bbabo.Net