Voorafgaand aan het historische Schotse onafhankelijkheidsreferendum in 2014 zei de toenmalige Britse premier David Cameron de beroemde uitspraak: ‘Als je me niet mag, zal ik hier niet voor altijd zijn. Als je deze regering niet leuk vindt, zal deze niet eeuwig duren.’ Bijna tien jaar later, terwijl de Conservatieven nog steeds aan de macht waren, werd Cameron maandag door de huidige zittende president van Downing Street 10, Rishi Sunak, gevraagd om weer aan de slag te gaan als minister van Buitenlandse Zaken.

De onwil van Sunak om deze hoge post aan een van de huidige 350 parlementsleden van de Conservatieve Partij te geven, onderstreept waarom algemene verkiezingen nu zo hard nodig zijn, zodat het land zo’n vier jaar na de laatste stemming zijn toekomstige koers kan bepalen. Helaas voor het land betekent het verstrekkende karakter van de herschikking van maandag hoogstwaarschijnlijk dat Sunak (als hij de komende maanden premier blijft) de verkiezingen mogelijk pas uitschrijft op het laatst mogelijke moment waarop hij dat kan. Een stemming in de herfst of winter van 2024 lijkt dus waarschijnlijk.

Hoewel Sunak hoogstwaarschijnlijk zal strijden bij de volgende verkiezingen als premier, heeft zijn herschikking veel rechtse conservatieven van zich vervreemd. Dit is grotendeels, maar zeker niet alleen, te wijten aan het ontslag van de controversiële minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman, een lieveling van rechts, terwijl de meer centristische Cameron terugkeerde in de regering.

Cameron wordt pas de tweede premier sinds de Tweede Wereldoorlog die later een andere kabinetspost op zich neemt en – na zijn veredeling als Lord Cameron – pas de derde minister in de afgelopen decennia die vanuit het House of Lords diende.

Hoewel Sunak hoogstwaarschijnlijk zal strijden bij de volgende verkiezingen als premier, vervreemdde zijn herschikking veel rechtse conservatieven

Andreas Hammond

pDe beslissing van Sunak om Cameron erbij te betrekken is opmerkelijk omdat hij vorige maand in zijn grote jaarlijkse partijtoespraak op de conferentie beloofde een “veranderingspremier” te worden. In het bijzonder beloofde hij een herziening van “30 jaar van een politiek systeem dat de gemakkelijke beslissing stimuleert, en niet de juiste.”

Het besluit is ook merkwaardig gezien de kritiek van Cameron op belangrijke delen van de agenda van Sunak. De voormalige premier was de cheerleader-in-chief voor de Remain-campagne tijdens het Brexit-referendum van 2016, terwijl de huidige premier ervoor stemde dat Groot-Brittannië de EU zou verlaten.

Bovendien heeft Cameron vorige maand nog kritiek geuit op het besluit van Sunak om het belangrijke HS2-spoorwegproject, dat nu in Birmingham zal worden ingekort, om te draaien. Het project kreeg groen licht onder het premierschap van Cameron in 2012. Cameron zei vorige maand dat “dit zal bijdragen aan het voeden van de standpunten van degenen die beweren dat we als land niet langer voor de lange termijn kunnen denken of handelen; dat we de verkeerde kant op gaan.”

Camerons accurate kritiek op het besluit van Sunak wordt voor een groot deel verklaard door de enorme hoeveelheid churn binnen de hogere ministeriële echelons. Maandag zei de denktank van het Institute for Government dat dit reguliere verloop “zeer schadelijk” is en betekende dat de ministers zich concentreerden op “quick wins” in plaats van op langetermijnbeleidsvorming.

Sinds Camerons laatste verkiezingsoverwinning in 2015 zijn de vier zogenaamde grote staatsambten (premier, minister van Financiën, minister van Binnenlandse Zaken en minister van Buitenlandse Zaken) 23 keer van eigenaar gewisseld. Dit omvat Cameron, Theresa May, Boris Johnson, Liz Truss en Sunak in de topfunctie.

Het is niet ondenkbaar dat Sunak te maken krijgt met een leiderschapsuitdaging van de Conservatieve Partij, mogelijk zelfs van Braverman

Andreas Hammond

pWat de implicaties van de herschikking betreft, bestaat er binnen de heersende Conservatieven een wijdverbreide perceptie dat de ontwikkelingen van maandag wijzen in de richting van een verschuiving ten opzichte van populistisch rechts. Dit vervreemdt parlementsleden die nog steeds loyaal zijn aan Johnson en Truss, omdat zij dit beschouwen als een stap verwijderd van wat zij zien als een herschikking na de Brexit.

Andrea Jenkyns, een loyalist van aarts-Johnson, werd bijvoorbeeld de eerste wetgever die in de nasleep van de herschikking publiekelijk een brief van wantrouwen in de leiding van Sunak indiende. Ze verklaarde op X: “Genoeg. Ik heb mijn motie van wantrouwen ingediend... Het is tijd voor Sunak om hem te vervangen door een ‘echte’ Conservatieve partijleider.”

Het is dus niet ondenkbaar dat Sunak de komende maanden te maken krijgt met een leiderschapsuitdaging van de Conservatieve Partij, mogelijk zelfs van Braverman. Truss en Johnson zullen deze rechtse onvrede aanwakkeren, waarbij laatstgenoemde de afgelopen dagen zei dat de Conservatieven “op weg zijn naar een nederlaag” bij de volgende algemene verkiezingen onder Sunak, die een “stroman” premier is.Voortbouwend op deze controverses over het binnenlands beleid zijn de vooruitzichten voor enkele sleutelelementen van het Britse buitenlandse beleid ook onzekerder nu Cameron minister van Buitenlandse Zaken is. Als premier smeedde hij bijvoorbeeld wat een ‘gouden tijdperk’ van de betrekkingen tussen Groot-Brittannië en China werd genoemd. De westerse stemming heeft zich sindsdien echter tegen Peking gekeerd. De huidige premier zei dat de Britse benadering van China moet evolueren, omdat Peking “bewust strijdt om mondiale invloed met behulp van alle hefbomen van de staatsmacht.”

Dus hoe voorpaginanieuws de benoeming van Cameron ook is, het is onwaarschijnlijk dat dit de fundamenten van de Britse politiek zal veranderen. De regering blijft in de problemen zitten en Sunak kan nog voor de volgende verkiezingen te maken krijgen met een intern leiderschapsuitdaging, die niet snel genoeg kan komen om een einde te maken aan dit laatste moment van het psychodrama van de Conservatieve Partij.

i

Disclaimer: de standpunten van de schrijvers in deze sectie zijn hun eigen standpunten en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Bbabo.Net

bbabo.ℵet