De Europese aanpak van het beheer van migratie is lange tijd gebaseerd geweest op een delicate evenwichtsoefening die tot doel heeft de gekoesterde waarden van het continent, namelijk democratie, mensenrechten en de rechtsstaat, hoog te houden en tegelijkertijd zijn grenzen te beveiligen tegen irreguliere migratie. De strategieën die worden ingezet om deze doelstellingen te bereiken benadrukken echter steeds vaker een paradox die centraal staat in het Europese beleid.

Vooral in de omgang met de Maghreb, een regio die van cruciaal belang is voor Europa vanwege de geografische nabijheid en rol als transitzone voor migranten die naar het continent trekken, bevindt de EU zich in een catch-22-situatie. Het dilemma komt voort uit de afhankelijkheid van Europa van overeenkomsten met lokale sterke mannen om de migrantenstromen te beteugelen, een tactiek die het risico met zich meebrengt dat het autoritaire bewind zich verankert en de zeer democratische idealen die het blok beweert te belichamen in gevaar brengt.

De strekking van dit verhaal hangt af van de erkenning van de complexe wisselwerking tussen het Europese verlangen naar veiligheid en zijn vermeende inzet voor het bevorderen van de democratie. De Europese betrokkenheid in de Maghreb, en mogelijk ook daarbuiten, is een voorbeeld van dit dilemma.

Zelfs een vluchtige analyse van de Brusselse strategieën om het uiteenlopende Europese beleid in Noord-Afrika te harmoniseren laat zien dat het blok vaak aanzienlijke financiële en politieke concessies heeft gedaan aan autoritaire regimes in een poging om de capaciteiten van die regimes om migratiestromen te beheersen te vergroten en daarmee effectief als poortwachters op te treden. voor ‘Fort Europa’.

Hoewel de onmiddellijke effecten van een dergelijk beleid gunstig lijken voor de EU in termen van haar migratieproblemen, brengen de implicaties op de middellange tot lange termijn talloze ‘onzichtbare kosten’ aan het licht. Deze kosten ondermijnen niet alleen de fundamentele waarden van de EU, maar bestendigen ook de instabiliteit en het menselijk lijden in de regio’s die zij wil stabiliseren. Deze hachelijke situatie onderstreept een grimmige realiteit: in zijn zoektocht om de migratie onder controle te houden, zou Europa onbedoeld een onderschrijver van toekomstige despoten kunnen worden.

Door miljarden in de schatkist van autoritaire leiders te sluizen, zogenaamd voor grensbeheer en migratiecontrole, geeft de EU deze regimes macht, waardoor ze zowel de middelen als de legitimiteit krijgen om hun greep op de macht te verstevigen. Het bieden van externe diplomatieke steun, die vaak inherent is aan deze deals, verankert de regimes nog verder, omdat dit wordt gezien als stilzwijgende goedkeuring van hun soort bestuur.

Een van de grootste onzichtbare kosten van een dergelijke strategie is de verergering van de mensenrechtenschendingen in de landen van herkomst en doorreis. De autoriteiten in deze plaatsen, vaak ondersteund door Europese fondsen, houden zich naar verluidt bezig met praktijken die variëren van willekeurige detenties tot marteling en ander buitengerechtelijk misbruik van wanhopige migranten.

Met name de steun van de EU aan de Libische kustwacht is ronduit bekritiseerd vanwege het faciliteren van de onderschepping van migranten op zee en de repatriëring naar Libië, waar ze te maken krijgen met erbarmelijke omstandigheden in geïmproviseerde detentiecentra waartoe humanitaire organisaties vaak de toegang wordt ontzegd.

Deze hulp, ook al is deze gericht op het inperken van migratie, helpt onbedoeld een ecosysteem van goed gedocumenteerde misstanden en schendingen van fundamentele mensenrechten in stand te houden, die Europa herhaaldelijk weigert aan te pakken.

Een andere verontrustende kostenpost is de versterking van autoritaire regimes die, gesteund door Europese financiering en politieke steun, hun macht verder zouden kunnen versterken. De financiële en technische hulp die aan deze regeringen wordt geboden ten behoeve van migratiebeheer komt vaak neer op het ondersteunen van het veiligheidsapparaat dat oppositie en afwijkende meningen onderdrukt, democratische bewegingen ondermijnt en uitsluitende patronagenetwerken in stand houdt.

Europa moet investeren in langetermijnoplossingen die de diepere oorzaken van migratie aanpakken.

Een dergelijke verstrekking van blanco cheques kan de EU medeplichtig maken aan de versterking van autoritaire praktijken en de vooruitzichten op democratisch bestuur in een rusteloos deel van de wereld ondermijnen.

Bovendien doet de injectie van fondsen in regimes met opmerkelijke bestuurstekorten en een gebrek aan rechtsstaat weinig om de diepere oorzaken van migratie aan te pakken, zoals economische instabiliteit, hoge werkloosheid en sociale ongelijkheid.

In plaats daarvan doet de focus op het beveiligen van grenzen en migratiecontrole afbreuk aan investeringen die de economische ontwikkeling en stabiliteit zouden kunnen bevorderen, de prikkels voor irreguliere migratie zouden kunnen verminderen en uiteindelijk zowel de doorreis- als de bestemmingslanden ten goede zouden kunnen komen.

Bovendien dreigt de EU, door substantiële middelen naar repressieve regimes te kanaliseren, bij te dragen aan de verdere economische achteruitgang en sociale fragmentatie van toch al door armoede geteisterde landen, omdat het bestuur zich meer gaat richten op het behoud van de macht in plaats van op het bevorderen van ontwikkeling en welvaart.

Een minder besproken overloopeffect van dit alles is de ironie van hoe de bijziendheid van de EU in haar ‘geld voor migrantencontrole’-programma’s de migratie zelf alleen maar tot een zeer waardevol hefboompunt zal maken, zelfs voor de landen van herkomst.

Regeringen erkennen de wanhoop van de EU om de migratiestromen te beteugelen en zouden de dreiging van het versoepelen van de grenscontroles, of zelfs het actief duwen van migranten naar Europa, kunnen gebruiken als onderhandelingschip om gunstiger deals, hulp of concessies uit Brussel te krijgen. Deze deals zijn vaak gebaseerd op vage beloften om de pushfactoren van migratie aan te pakken, die deze regeringen niet op zinvolle wijze willen of kunnen aanpakken vanwege diepgewortelde bestuurstekorten.

Ten slotte is het gebrek aan effectieve handhavingsmechanismen om ervoor te zorgen dat EU-financiering en -hulp worden gebruikt zoals bedoeld een kritische vergissing. Zonder stringente monitoring-, transparantie- en verantwoordingsmaatregelen bestaat er een aanzienlijk risico dat deze hulp de beoogde doelstellingen niet zal bereiken, of het nu gaat om programma's voor economische ontwikkeling, capaciteitsopbouw of de bescherming van de mensenrechten. In plaats daarvan zou de hulp uiteindelijk kunnen leiden tot het financieren van corrupte praktijken, het verrijken van de elites en het versterken van de veiligheidsstructuren van onderdrukkende regimes.

De implicaties van de huidige Europese strategie zijn duidelijk en diepgaand. Ten eerste is het in strijd met de fundamentele waarden waarop de EU is gebouwd, waardoor haar morele en ethische positie zowel thuis als op het internationale toneel wordt uitgehold.

Ten tweede is het een kortzichtige tactiek. Hoewel dit tot een onmiddellijke vermindering van het aantal migranten zou kunnen leiden, negeert het de onderliggende oorzaken van de migratie, zoals conflicten, vervolging, de intensiverende gevolgen van de klimaatverandering en economische ongelijkheid, die allemaal worden verergerd door autoritair bestuur.

Ten slotte dreigt de Europese aanpak de instabiliteit in de regio te bevorderen. Door autoritaire regimes te steunen zou de EU onbedoeld juist die regeringen kunnen destabiliseren, hetzij door oppositiekrachten te versterken, hetzij door bij te dragen aan de grieven die afwijkende meningen voeden.

De situatie stelt de Europese beleidsmakers voor een diepgaande morele en strategische uitdaging. Het nastreven van Fort Europa door middel van deals met autoritaire regimes brengt niet alleen de fundamentele waarden van het blok in gevaar, maar riskeert ook langdurige instabiliteit in de herkomst- en doorreislanden in de Maghreb, vlak voor de deur van Europa.

Om deze uitdaging aan te pakken is een herevaluatie van het Europese migratiebeleid noodzakelijk, met de nadruk op opties die de democratische principes niet opofferen omwille van de opportuniteit. Bovendien moet Europa investeren in langetermijnoplossingen die de diepere oorzaken van migratie aanpakken en samenwerking en ontwikkeling bevorderen in plaats van afhankelijkheid en autocratie.

Het ontwikkelen van duurzamere, ethischere en effectievere benaderingen van migratie zal niet alleen de EU ten goede komen, maar ook bijdragen aan de mondiale stabiliteit en welvaart.

Disclaimer: de standpunten van de schrijvers in deze sectie zijn hun eigen standpunten en weerspiegelen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Bbabo.Net

bbabo.Net