Vooruitlopend op de African Cup of Nations waren er veel racistische voorspellingen van een sportramp. Maar ze hadden het allemaal mis.
De African Cup of Nations (AFCON) 2021 in Kameroen kwam afgelopen zondag tot een spannende ontknoping toen de Teranga Lions van Senegal, geïnspireerd door Sadio Mané en Édouard Mendy, de farao's van Egypte versloegen onder leiding van Mohammed Salah. Nadat beide partijen er niet in slaagden te scoren in de 120 minuten reguliere en extra tijd, verzekerden penalty's de historische overwinning van Senegal.
Het was niet alleen de allereerste AFCON-trofee van het land, maar het betekende ook een belangrijke triomf voor Afrikaanse inheemse coaches, die tactisch waren georkestreerd door Aliou Cissé en zijn achterkamerpersoneel. Na er niet in te zijn geslaagd als aanvoerder om Senegal naar de overwinning te leiden in de AFCON-finale van 2002 tegen Kameroen, walsde Cissé, die sinds 2015 de leiding heeft over het Senegalese team en hen naar het WK 2018 in Rusland leidde als de enige zwarte coach, eindelijk in een glorieuze verlossing. Het historische succes van Senegal onderstreept het potentieel van Afrikaanse coaches om uit te blinken wanneer ze voldoende tijd en middelen krijgen om te werken - zoals vaak het geval is bij Europese coaches die in Afrika werken.
Experts en commentatoren, waaronder de voormalige aanvoerder en coach van Nigeria, Sunday Oliseh, hebben opgemerkt hoe de AFCON van dit jaar de meest kwalitatieve werd in de afgelopen 20 jaar, vooral op het gebied van tactiek, passie en verrassingen. Hetzelfde sentiment werd uitgedrukt door Samuel Eto'o, de huidige president van de Kameroense voetbalbond, die op Twitter de organisatie van "een legendarisch toernooi" in Kameroen prees.
Maar als we een terugblik werpen op de mooiste momenten van Kameroen 2021, brengen de prestaties van het hele toernooi zelf de ambivalente krachten in beeld die soms verstrikt zijn in sport. Het begrijpen van het belang van het AFCON-succes van Kameroen is relevant, gezien de heersende verhalen over onheil en crises die deze specifieke editie van de African Cup of Nations overschaduwden.
Met gevallen van de Omicron-variant van COVID-19 die tegen het begin van 2022 wereldwijd toenamen, werd de pandemie een voorwendsel om het koloniale archief van negatieve stereotypen op te graven, dat koppig een cultuur van minachting bevestigt in mediarepresentaties van Afrika. Voorafgaand aan de eerste aftrap schreef de krant The Sun in het VK over hoe COVID-19-gevallen het toernooi "aan flarden" zouden laten, terwijl de Britse Daily Mail spottend een verhaal kopte met waarschuwingen voor "AFCON-terreur" op basis van de escalatie van separatistische conflicten in Kameroen.
Ondertussen ging de European Club Association (ECA) zelfs zo ver dat ze aan de wereldvoetbalbond FIFA schreef om onnodige zorgen te uiten over het mogelijke gevaar van in Europa gevestigde spelers van Afrikaanse afkomst die deelnemen aan AFCON.
Zelfs voordat het toernooi begon, was het duidelijk dat de verontrustende manier van schrijven en praten over Afrika als een opgejaagd en hulpeloos continent stevig verankerd blijft in een deel van de westerse media en voetbalfunctionarissen. Deze verontrustende tendens gaat hand met de racistische uitbeelding van Afrikaanse spelers, zowel in Afrikaanse toernooien als in het buitenland.
De verbale aanvallen op AFCON waren voor Crystal Palace-coach Patrick Vieira aanleiding om de respectloze houding van sommige westerse journalisten tegenover het sportevenement aan de kaak te stellen. Vieira's overtuiging dat de Afrika Cup meer respect verdiende, werd gedeeld door verschillende andere publieke figuren, waaronder de voormalige Engelse spits Ian Wright, die in een video op Twitter betoogde dat de berichtgeving in de media over AFCON raciaal getint was.
Ondanks deze negatieve verhalen en verwachtingen – van terreur, ziekte en gevaar – was de African Cup of Nations een succes dat het waard is om gevierd te worden, vooral gezien het feit dat het een groot evenement was dat plaatsvond te midden van een pandemie. Om te begrijpen waarom dit van cruciaal belang is, moeten we niet vergeten dat andere landen over de hele wereld hebben geworsteld met internationale sportevenementen.
In 2020, bijvoorbeeld, toen de meningen verdeeld bleven over het houden van de Olympische Zomerspelen te midden van de wereldwijde pandemie, dwongen de volksgezondheidsproblemen uiteindelijk het ongekende uitstel van de Olympische Spelen in Tokio met een jaar. In tegenstelling tot de COVID-19-waarschuwingen voorafgaand aan de organisatie van AFCON door Kameroen, waren dit legitieme zorgen gezien de Japanse volksgezondheidscrisis op dat moment. Toen de Olympische Spelen uiteindelijk plaatsvonden, moest Tokio worden afgesloten, terwijl toeschouwers de locaties niet mochten betreden.
Zes maanden na de Olympische Zomerspelen worstelt ook China, de gastheer van de winteriteratie van de Spelen, met de pandemie. Het heeft buitenlandse bezoekers geweerd en de verkoop van kaartjes voor het grote publiek gesloten. De draconische maatregelen zonder COVID-19 hebben geleid tot verwarring en veroordeling door sommige atleten.De pandemie was ook een uitdaging voor Kameroen, maar leidde niet tot een grote ramp voor de volksgezondheid, zoals voor het evenement werd voorspeld. Dat gezegd hebbende, AFCON 2021 was geen volledig soepele rit. Op 24 januari stierven acht mensen tijdens een stormloop in het Olembe-stadion in Yaounde voor de wedstrijd Kameroen-Comoren.
Er waren ook andere problemen die de Kameroense organisatie van het toernooi de glans gaven, waaronder het verkeerde volkslied dat werd gespeeld voor Mauritanië en de Zambiaanse scheidsrechter, Janny Sikazwe die de wedstrijd tussen Tunesië en Mali in de 85e minuut beëindigde voordat hij van gedachten veranderde. Later kwamen er berichten naar voren dat Sikazwe een zonnesteek had opgelopen en medische hulp nodig had. En natuurlijk doemde op het hele toernooi zelf het heerszuchtige antwoord van Kameroen op de eisen van zijn Engelstalige burgers op.
Afgezien van deze aangrijpende momenten, was de African Cup of Nations in Kameroen een enorm succes, en bewees het koor van critici dat in de aanloop naar het evenement in de rij stond, ongelijk. Het toernooi was een festival van tactische vertoningen en boeiende optredens die aantoonden hoeveel het spel op het continent is geëvolueerd. Vooruitkijkend is het belangrijk om op deze prestaties voort te bouwen door lokale competities nieuw leven in te blazen en de noodzakelijke infrastructuur te ontwikkelen om meer talent te laten gedijen.
Afrikanen moeten zich ook blijven verzetten tegen racistische, koloniale representaties in het voetbal en daarbuiten. Een manier om dit verzetsproject te consolideren, is door onszelf sterker te maken, onze samenlevingen te dekoloniseren en aan te dringen op solide economische en infrastructurele transformaties die echt voortkomen uit en voorzien in lokale behoeften.
De meningen in dit artikel zijn die van de auteur en geven niet noodzakelijkerwijs het redactionele standpunt weer.
bbabo.Net