Parijs – De James Webb Space Telescope verlichtte 2022 met oogverblindende beelden van het vroege universum na de oerknal, waarmee een nieuw tijdperk van astronomie en onnoemelijke onthullingen over de kosmos in de komende jaren werd ingeluid.

Het krachtigste observatorium dat de ruimte in is gestuurd, volgt de Hubble-telescoop op, die nog steeds werkt, en begon in juli met het uitzenden van zijn eerste kosmische beelden.

"Het gedraagt zich in wezen op bijna elk gebied beter dan verwacht", zegt Massimo Stiavelli, hoofd van het Webb-missiebureau van het Space Telescope Science Institute in Baltimore.

Wetenschappers zeggen nu al dat de Webb-telescoop, die nu op een miljoen mijl van de aarde in een baan om de zon draait, 20 jaar zou moeten meegaan, twee keer de gegarandeerde levensduur.

“De instrumenten zijn efficiënter, de optiek is scherper en stabieler. We hebben meer brandstof en we gebruiken minder brandstof”, zei Stiavelli.

Stabiliteit is essentieel voor de helderheid van de beelden.

“Onze eis was vergelijkbaar met die van Hubble, wat betreft de nauwkeurigheid van het aanwijzen. En uiteindelijk waren we zeven keer beter', voegde de chef van het zendingsbureau eraan toe.

De belangstelling van het publiek voor de ontdekkingen is gevoed door de kleuren van de beelden van de telescoop.

Licht van de meest verre sterrenstelsels is uitgerekt van het zichtbare spectrum, waarneembaar met het blote oog, tot infrarood - dat Webb kan waarnemen met een ongekende resolutie.

Hierdoor kan de telescoop de zwakste glinsteringen uit het verre heelal met een ongekende resolutie detecteren, door de sluier van stof heen kijken die de opkomst van sterren in een nevel maskeert en de atmosfeer van exoplaneten analyseren die in een baan om sterren buiten ons zonnestelsel draaien.

– 18 bloemblaadjes –

"Het eerste jaar is een manier om de tool uit te testen voor de kleine rotsachtige planeten in de bewoonbare zone die mogelijk op de aarde kunnen lijken", zegt Lisa Kaltenegger, universitair hoofddocent Astronomie aan de Cornell University.

“En de testen zijn prachtig. Ze zijn spectaculair.'

Webb schoot eind 2021 aan boord van een Ariane 5-raket als bekroning van een 30-jarig project bij het Amerikaanse ruimteagentschap NASA.

Er waren 10.000 mensen en 10 miljard dollar nodig om het observatorium van 6,2 ton de ruimte in te krijgen.

Op weg naar de laatste baan plaatste Webb een vijflaags zonnescherm ter grootte van een tennisbaan, gevolgd door een primaire spiegel van 6,5 meter die bestaat uit 18 zeshoekige, met goud gecoate segmenten of bloemblaadjes.

Eenmaal gekalibreerd tot minder dan een miljoenste van een meter, begonnen de 18 bloembladen de lichtpulserende sterren te verzamelen.

Afgelopen 12 juli onderstreepten de eerste afbeeldingen de mogelijkheden van Webb en onthulden duizenden sterrenstelsels, waarvan sommige dateren uit de tijd van de geboorte van het heelal, en een sterrenkraamkamer in de Carina-nevel.

Jupiter is in ongelooflijk detail vastgelegd, wat naar verwachting zal helpen de werking van de gigantische gasplaneet te begrijpen.

– ‘Te veel’ sterrenstelsels –

De blauwe, oranje en grijze tinten van de beelden van de "Pillars of Creation", gigantische stofkolommen waar sterren worden geboren, bleken boeiend.

Wetenschappers zagen de onthullingen als een manier om hun modellen van stervorming te heroverwegen.

Onderzoekers die het nieuwe observatorium gebruiken, hebben de verste sterrenstelsels gevonden die ooit zijn waargenomen, waarvan er slechts 350 miljoen jaar na de oerknal bestond, zo'n 13,8 miljard jaar geleden.

De sterrenstelsels verschijnen met extreme helderheid en zijn mogelijk 100 miljoen jaar eerder begonnen te vormen dan de theorieën voorspelden.

"In het verre heelal hebben we een overmaat aan sterrenstelsels in vergelijking met modellen", vertelde David Elbaz, wetenschappelijk directeur voor astrofysica bij de Franse Alternative Energies and Atomic Energy Commission.

Een andere verrassing was dat waar Hubble in wezen onregelmatig gevormde sterrenstelsels waarnam, de precisie van de Webb-telescoop prachtige spiraalstelsels produceert die vergelijkbaar zijn met de onze.

Dit heeft geleid tot mijmeringen over een mogelijk universeel model dat een van de sleutels tot stervorming zou kunnen zijn.

Webb opende ook een overvloed aan clusters van miljoenen sterren, wat de potentiële ontbrekende schakel zou kunnen zijn tussen de eerste sterren en de eerste sterrenstelsels.

Op het gebied van exoplaneten richtte Webb zich op een verre gasreus genaamd WASP-96 b, die in 2014 werd ontdekt.

WASP-96 b, bijna 1150 lichtjaar van de aarde verwijderd, is ongeveer de helft van de massa van Jupiter en scheert in slechts 3,4 dagen rond zijn ster

Webb gaf de eerste bevestiging dat kooldioxide aanwezig is in de atmosfeer van Wasp 39-b.

Maar voor Stiavelli: "Sommige van de grote dingen zijn nog niet waargenomen of nog niet onthuld."

bbabo.Net