W Roku Nauki i Technologii kilka mega-naukowych projektów przyniosło dobre wyniki. Eksperci szczegółowo opowiedzieli o tych imponujących obiektach naukowych, które wspierają projekty badawcze z udziałem międzynarodowym.

Bajkał głębinowy teleskop neutrin

W tym roku miało miejsce uroczyste uruchomienie instalacji Bajkał-GVD, bajkalskiego głębinowego teleskopu neutrin. Wydarzenie odbyło się pod auspicjami Roku Nauki i Technologii w Rosji oraz obchodów 65-lecia Wspólnego Instytutu Badań Jądrowych (ZIBJ).

Teleskop znajduje się w południowym basenie Bajkału w odległości 3,5 km od brzegu na głębokości 750-1300 metrów: jest to najwyższy budynek w Rosji - wyższy niż wieża Ostankino. Instalacja przypomina sieć lub wianek z kabli, na które naciągnięte są szklane kulki-detektory - moduły optyczne wykrywające promieniowanie. Projekt Baikal Deep-Sea Neutrino Telescope będzie się dalej rozwijał – opiera się na systemie modułowym, dzięki czemu do instalacji można dodawać nowe klastry i tym samym zwiększać moc teleskopu.

Głównym celem Bajkał-GVD jest wykrywanie źródeł superwysokoenergetycznych neutrin, badanie ewolucji galaktyk i Wszechświata. Wykorzystanie takiego obiektu przyczyni się do rozwoju astronomii i astrofizyki neutrin. Naukowcy planują używać teleskopu do regularnych badań eksperymentalnych w dziedzinie astrofizyki neutrin wysokoenergetycznych, astronomii neutrin i fizyki neutrin.

„Stworzenie teleskopu neutrinowego, który pozwoli nam badać naturalny przepływ neutrin wysokoenergetycznych (powyżej 100 TeV) jest głównym celem projektu Bajkał Neutrino. Efektywna objętość instalacji jest corocznie zwiększana, a od 2021 roku teleskop neutrinowy Bajkał-GVD jest już największym teleskopem neutrinowym na półkuli północnej. Jego wspólna praca z detektorem IceCube (USA, Niemcy) na Antarktydzie umożliwia poszukiwanie źródeł wysokoenergetycznych neutrin w całej sferze niebieskiej” – powiedział Grigory Domogatsky, szef eksperymentu Bajkał-GVD.

Powrót do wiadomości »

Syberyjskie źródło fotonów z pierścienia

Syberyjskie źródło fotonów z pierścienia (SKIF) jest uważane za jeden z największych rosyjskich projektów w dziedzinie infrastruktury badawczej w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Prace nad nim prowadzone są w ramach narodowego projektu „Nauka i uniwersytety”, realizowanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki Rosji, w celu stworzenia nowoczesnej krajowej sieci źródeł promieniowania synchrotronowego nowej generacji.

Projekt i wygląd architektoniczny ośrodka zbiorowego użytku SKIF opracował Centralny Instytut Projektowo-Technologiczny Korporacji Państwowej Rosatom.

„W 2021 r. TISC uzyskała pozytywną opinię Glavgosexpertiza dotyczącą dokumentacji projektowej dla obiektu SKIF. To pozwoli nam przejść do kolejnych etapów realizacji projektu SKIF – opracowania dokumentacji roboczej i rozpoczęcia głównych prac budowlano-montażowych na stołecznym placu budowy – powiedział Michaił Tarasow, Dyrektor Generalny SPTI JSC.

SKIF, projekt klasy meganaukowej z synchrotronem generacji 4+, powstaje w nowosybirskim mieście naukowym Kolcowo. Jest to duży ośrodek naukowy składający się z 27 budynków, w tym głównych budynków kompleksu akceleratorowo-magazynowego - budynku wtryskiwacza, akumulatora i stacji doświadczalnych. Wszystko to zostanie wyposażone w aparaturę inżynieryjno-technologiczną, która zapewni realizację badań naukowych nad wiązkami promieniowania synchrotronowego.

SKIF CCU o rekordowej dotychczas emitancji 75 pm rad - z najjaśniejszą i najintensywniejszą wiązką promieniowania rentgenowskiego - stanie się wizytówką eksperymentów naukowych nie tylko w Rosji, ale i na świecie.

Korzystając z tej placówki, będzie można badać strukturę różnych substancji organicznych i nieorganicznych, wykorzystując zdobytą wiedzę z zakresu materiałoznawstwa, farmakologii, genetyki, biologii, geologii, geochemii, a także chemii kwantowej.

„Celem projektu SKIF Shared Use Center jest zapewnienie naukowcom, przede wszystkim rosyjskim, dostępu do różnorodnych możliwości eksperymentalnych, jakie ma promieniowanie synchrotronowe. Umożliwi to zaawansowane badania z użyciem jasnych i intensywnych wiązek promieniowania rentgenowskiego w różnych obszarach. SKIF pomoże również rozwiązać palące problemy innowacyjnych i przemysłowych przedsiębiorstw zajmujących się wysokimi technologiami” – powiedział serwis prasowy SKIF.

Obecnie na placu budowy trwają prace przygotowawcze, projektowane i produkowane są urządzenia kompleksu akceleratorowego, tworzony jest program badań naukowych.

„Ponadto współpracujemy z uczelniami szkolącymi specjalistów zarówno w zakresie technologii akceleratorowych, jak i użytkowników promieniowania synchrotronowego. Planuje się, że główne prace budowlane rozpoczną się na tym terenie wiosną 2022 roku” – dodała służba prasowa.Powrót do aktualności » Powrót do aktualności »

Reaktor PIK Gatchina

Rok Nauki i Technologii w Narodowym Centrum Badawczym Instytutu Kurczatowa upłynął pod znakiem zakończenia drugiego etapu uruchomienia elektrowni jednego z największych na świecie źródła neutronów, reaktor PIK w Gatchinie. Wydarzenie to stało się znaczące nie tylko dla rosyjskiego środowiska naukowego, ale także dla naukowców na całym świecie.

Projekt reaktora PIK powstał na początku lat 70. XX wieku. Odniósł taki sukces, że później jego schemat zaczął być stosowany w prawie wszystkich reaktorach wiązkowych z reflektorem na ciężką wodę na świecie. Kompleks reaktorów był gotowy w 70%, kiedy wypadek miał miejsce w elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Z tego powodu projekt musiał zostać przerobiony pod kątem bezpieczeństwa i poczekać na międzynarodową ekspertyzę, ale po rozpadzie ZSRR budowa została faktycznie zamrożona. Na szczęście projekt nabrał nowego rozmachu, gdy Petersburski Instytut Fizyki Jądrowej dołączył do pilotażowego projektu utworzenia Narodowego Centrum Badawczego „Instytut Kurczatowa”.

PIK to ciśnieniowy reaktor wodny, w którym zwykła woda służy do usuwania ciepła, a „ciężka” woda jest używana do spowolnienia reakcji jądrowej. Wiązki neutronów emitowane ze strefy reakcji jądrowej są kierowane do specjalnych kanałów o różnych konfiguracjach. Każda z nich to osobna stacja badawcza, różniąca się zestawem wyposażenia i zadań. Pięć stacji już działa, pozostałe 20 powstanie do 2024 roku.

Tak potężne źródło neutronów umożliwi prowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań w tym kierunku nie tylko rosyjskim naukowcom, ale także ich kolegom z innych krajów. Reaktor PIK to wyjątkowy sposób na tworzenie nowych materiałów i badanie właściwości substancji.

Obecnie zespół ds. eksploatacji stacji jest gotowy do realizacji projektu „Stworzenie bazy instrumentalnej kompleksu reaktorowego PIK”, powstała infrastruktura inżynierska, opracowano mechanizmy interakcji ze służbami wsparcia technicznego, czyli utworzono rezerwę naukową, techniczną i technologiczną. Projekt ma zostać ukończony do końca 2024 roku.

bbabo.Net