Расія (bbabo.net), - Народная артыстка Расіі Ірына Купчанка - адна з самых загадкавых сучасных актрыс. Арыстакратка духа. У 1970 годзе вытанчаная Ірына прыйшла ў Тэатр імя Вахтангава. Там яна сустрэла сапраўднае каханне і галоўнага мужчыну свайго жыцця - Васіля Ланавога. Год таму - 28 студзеня 2021 года - яго не стала. Васіль Ланавой быў бліскучым чытальнікам. Таму нарадзілася ідэя правядзення творчага конкурсу "Абуджаючы сэрцы" ў яго памяць, журы якога ўзначаліць Ірына Купчанка... Нам удалося пагаварыць.

Ірына Купчанка: Васіль нарадзіўся зімой у бараку завода ЗІЛ. Мама нараджала яго ў валёнках. Адзін валёнак упаў, а другі застаўся на назе. Ланавой называў сябе дзіцем вайны. Ён быў светлым чалавекам. Яго любілі, яму верылі, таму што ён ніколі не хлусіў ні сабе, ні іншым.

Што было тое галоўнае, што сфармавала асобу Васіля Сямёнавіча?

Ірына Купчанка: Вайну сямігадовы Вася сустрэў у сяле Стрымба ва Украіне ў бабулі з дзядулем, куды прыехаў 22 чэрвеня 1941 года.

Сям'я ўз'ядналася толькі ў сорак чацвёртым. У сорак шостым, каб пракарміцца, мама шыла торбы, а Вася насіў іх на рынак прадаваць. Так што выхаванне атрымаў "зямное", таму і выдужаў. Васіль рос у беднай сям'і. Ён не раз паўтараў, што ўсё ў жыцці яму дала краіна - СССР, Расея. І ён усё жыццё люта абараняў інтарэсы краіны. А сфармавала яго як чалавека твор Мікалая Астроўскага "Як гартавалася сталь". Васіль не раз прызнаваўся: "Я жыў Паўкам, браў з яго прыклад, ён даваў мне сілы, вучыў упартасці, цярпенню і цярпімасці". Павел Карчагін - прыклад дзіўнай адданасці Радзіме. Збліжала Лановага з Паўкам яшчэ і тое, што яны былі прыкладна аднаго ўзросту.

Скажыце, як Васіль Сямёнавіч прыйшоў у прафесію?

Ірына Купчанка:У 1947 годзе ён пачаў займацца ў тэатральнай студыі. Калі Васіль у дзесяць гадоў прыйшоў у ДК ЗІЛа, студыю вёў Сяргей Львовіч Штэйн. Ён і прывіў любоў да класічнай літаратуры. Студыя сфарміравала Ланавога творча. Думкі і пачуцці ў чалавеку абуджае класічная літаратура, а мова і культура - гэта абавязковыя элементы існавання дзяржавы і народа. Расія мае ўнікальны культурны код. Васіль Сямёнавіч быў гарачым прапагандыстам рускай літаратуры. Ён лічыў сваім абавязкам, місіяй літаратурай абуджаць сэрцы. Павага да гісторыі сваёй краіны, гонар за сваіх продкаў, жаданне быць годнымі іх подзвігаў - гэта абавязковыя ўмовы для фармавання моцнай дзяржавы. Памяць жа - гэта тое, што аб'ядноўвае народ і асвятляе яму шлях.

Вам самой не раз даводзілася гуляць настаўнікаў. Напрыклад, у фільме "Юленька" беларускага сцэнарыста Андрэя Курэйчыка. Учорашнія і цяперашнія школьнікі нечым адрозніваюцца?

Ірына Купчанка: Вялікая праблема з чытаннем у моладзі. Усе сядзяць у інтэрнэце. Як захаваць рускую мову ў гэтых умовах? Мы абвыкаем свае пачуцці выказваць не словамі, а знакамі - смайлік з усмешкай, смайлік са слязамі. Смайлік са слязамі і ўсмешкай - гэта ўжо "гама пачуццяў".

Прыязджаючы ў Менск, Васіль Ланавой абавязкова ішоў да помніка Пушкіну на набярэжнай Свіслачы, каб пакланіцца генію

Калі прыбралі са школьнай праграмы "Вайну і мір", гэта стала для Васіля Сямёнавіча ўдарам, стрэлам у сэрца. Калі яму ўручалі зорку Героя працы, ён пачаў чытаць "Першы баль Наташы Роставай". Я ўнутрана пахаладзела, бо на выступ адводзілася ўсяго тры хвіліны. Але ён своечасова спыніўся. А пайшоў на гэта дзеля таго, каб выканаць сваю місію, абараніць літаратуру і расейскую мову.

Вы верыце, што гэтая місія выканальная?

Ірына Купчанка: Думкі і пачуцці лепш за ўсё абуджае паэзія. Мастацтва выклікае іскру, якая патрэбна і акцёру, і гледачу. У Кітаі пасля першых спектакляў Вахтангаўскага тэатра раскупілі ўсяго "Яўгенія Анегіна".

Чыя вершы любіў Ланавой?

Ірына Купчанка: Пушкіна. "Прарок" быў яго любімым вершам. Любіў ваенную паэзію - Гудзенка, Самойлава.

Як захаваць дух Васіля Ланавога, памяць пра яго?

Ірына Купчанка: У гэтым павінен дапамагчы конкурс яго любімых вершаў. У ім могуць удзельнічаць цэлыя сем'і, народныя тэатры... Жадаючыя павінны даслаць відэазапісы мастацкага чытання ўрыўкаў з твораў Пушкіна, Талстога, Твардоўскага, вершаў аб Вялікай Айчыннай вайне. Ёсць дзве намінацыі для твораў уласнага сачынення, прысвечаных Ланаваму. Насталы год - гэта Год культурнай спадчыны народаў Расіі, арганізатары вырашылі прысвяціць яму асобную намінацыю.

Ведаю, што нават створана экспертная рада. Хто ў яго ўваходзіць?

Ірына Купчанка: Ігар Пятрэнка, Міхаіл Нажкін, Аляксандр Міхайлаў, Алег Газманаў...

А што пераважней: удзел у конкурсе дзіцяці або ўдзел усёй сям'і? Ірына Купчанка: І тое і іншае. Можна ўдзельнічаць адразу ў некалькіх намінацыях. Мы рады ўсім, хто гаворыць на рускай мове. Арганізатары конкурсу ўзаемадзейнічаюць са ста краінамі. І школа не павінна застацца ў баку. Няхай конкурс стане своеасаблівым урокам літаратуры. Літаратура вяла Васіля Ланавога па жыцці, была яго пуцяводнай зоркай.

Як думаеце, падтрымаў бы Васіль Сямёнавіч ідэю конкурсу?

Ірына Купчанка: Вядома, падтрымаў бы, бо ён быў папулярызатарам класічнай літаратуры. Ён быў вельмі добры чалавек. Да вучняў ставіўся як да родных дзяцей. У бальніцы, паміраючы, тэлефанаваў ім, даведваўся, як яны здаюць іспыты.

Жадаеце ведаць больш аб Саюзнай дзяржаве? Падпісвайцеся на нашы навіны ў сацыяльных сетках.

bbabo.Net