Vanaf de marktkraam buiten Parijs die ze al 40 jaar runt, kan Yvette Robert uit de eerste hand zien hoe de stijgende prijzen wegen op de Franse presidentsverkiezingen en de eerste stemronde op zondag veranderen in een nagelbijter voor de zittende president Emmanuel Macron.

Shoppers, die zich steeds meer zorgen maken over hoe ze de eindjes aan elkaar kunnen knopen, kopen steeds kleinere hoeveelheden Roberts netjes gestapelde groenten en fruit, zegt ze. En sommige van haar klanten komen helemaal niet meer naar de markt voor zijn baguettes, kazen en ander lekkers. Robert vermoedt dat met de brandstofprijzen die zo hoog zijn, sommigen het zich niet langer kunnen veroorloven om met hun auto naar de winkel te gaan.

"Mensen zijn bang - met alles wat omhoog gaat, met stijgende brandstofprijzen", zei ze vrijdag toen de campagne eindigde voor de eerste act van het tweedelige Franse verkiezingsdrama, dat werd gehouden tegen de achtergrond van de Russische oorlog in Oekraïne.

Macron, een politiek centrist, zag er maandenlang uit als een shoo-in om de eerste president van Frankrijk in 20 jaar te worden die een tweede termijn won. Maar dat scenario vervaagde in de slotfase van de campagne. De pijn van de inflatie en van pomp-, voedsel- en energieprijzen, die vooral huishoudens met lage inkomens treffen, bulderde vervolgens terug als dominante verkiezingsthema's. Ze zouden zondag veel kiezers in de armen kunnen drijven van de extreemrechtse leider Marine Le Pen, de politieke aartsvijand van Macron.

Macron, nu 44, versloeg Le Pen met een aardverschuiving en werd in 2017 de jongste president van Frankrijk. De overwinning voormalige bankier die, in tegenstelling tot Le Pen, een fervent voorstander is van Europese samenwerking, werd gezien als een overwinning op de populistische, nationalistische politiek, in de nasleep van de verkiezing van Donald Trump voor het Witte Huis en de stem van Groot-Brittannië om de Europese Unie te verlaten, beide in 2016.

Bij het verleiden van kiezers heeft Macron economische successen om op te wijzen: de Franse economie herstelt sneller dan verwacht door de storm van COVID-19, met een groeipercentage van 7% in 2021, het hoogste niveau sinds 1969. De werkloosheid is gedaald tot een niveau dat sindsdien niet meer is gezien de financiële crisis van 2008. Toen Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel, wat leidde tot de ergste veiligheidscrisis in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog, kreeg Macron ook een peiling, met mensen die zich verzamelden rond de leider in oorlogstijd.

Maar de 53-jarige Le Pen is nu een meer gepolijste, formidabele en slimme politieke vijand terwijl ze haar derde poging doet om de eerste vrouwelijke president van Frankrijk te worden. En ze heeft bijzonder hard en maandenlang campagne gevoerd over de kosten van levensonderhoud, waarbij ze profiteerde van de kwestie die volgens opiniepeilers het belangrijkst is bij de kiezers.

Le Pen heeft ook twee opmerkelijke prestaties geleverd. Ondanks haar plannen om immigratie sterk in te perken en sommige rechten voor moslims in Frankrijk terug te draaien, lijkt ze niettemin een groeiend aantal kiezers ervan te hebben overtuigd dat ze niet langer de gevaarlijke, racistische nationalistische extremist is waarvan critici, waaronder Macron, haar beschuldigen.

Ze heeft dat deels gedaan door een deel van haar retoriek en vurigheid af te zwakken. Ze had ook hulp van buitenaf: een presidentiële leiding van Eric Zemmour, een nog extremere extreemrechtse oproerkraaier met herhaalde veroordelingen voor haatzaaiende uitlatingen, heeft Le Pen het voordeel opgeleverd dat ze er in vergelijking bijna mainstream uitzag.

Ten tweede, en ook verbluffend: Le Pen heeft behendig elke significante terugslag voor haar eerdere vermeende nauwe band met de Russische president Vladimir Poetin omzeild. Ze ging naar het Kremlin om hem te ontmoeten tijdens haar laatste presidentiële campagne in 2017. Maar in de nasleep van de oorlog in Oekraïne lijkt die potentiële schaamte de aanhangers van Le Pen niet tegen haar te hebben gekeerd. Ze noemde de invasie "absoluut onverdedigbaar" en zei dat het gedrag van Poetin op geen enkele manier kan worden verontschuldigd.

Op haar marktkraam zegt Robert dat ze van plan is om op Macron te stemmen, deels vanwege de miljarden euro's (dollars) die zijn regering op het hoogtepunt van de COVID-19-pandemie uitdeelde om mensen, bedrijven en de Franse economie overeind te houden. Toen de voedselmarkten sloten, kreeg Robert 1.500 euro ($ 1.600) per maand om haar over te halen.

"Hij heeft niemand aan de kant van de weg laten staan", zegt ze over Macron.

Maar ze denkt dat Le Pen deze keer ook een kans maakt.

"Ze heeft de manier waarop ze spreekt veranderd", zei Robert. "Ze heeft geleerd zichzelf te matigen."

Behoudens een monumentale verrassing, wordt verwacht dat zowel Macron als Le Pen opnieuw naar voren zullen komen uit het veld van 12 kandidaten in de eerste ronde, om een ​​rematch op te zetten in de tweede ronde van 24 april. Uit peilingen blijkt dat verre- linker leider Jean-Luc Melenchon zal waarschijnlijk als derde eindigen. Sommige overzeese gebiedsdelen van Frankrijk in de Stille Oceaan, het Caribisch gebied en Zuid-Amerika stemmen zaterdag, vóór zondag stemmen op het Franse vasteland.Toen Macron begin maart een campagnestop maakte in Poissy, de stad ten westen van Parijs waar Robert haar kraam heeft, lieten opiniepeilers hem Le Pen leiden met dubbele cijfers. Hoewel een overwinning van Le Pen nog steeds onwaarschijnlijk lijkt, is vervolgens veel van Macrons voordeel verdampt. Beziggehouden doorlog in Oekraïne, betaalt Macron misschien een prijs voor zijn ietwat ingetogen campagne, waardoor hij er voor sommige kiezers afstandelijk uitzag.

Marktbezoeker Marie-Helene Hirel, een 64-jarige gepensioneerde belastinginner, stemde in 2017 voor Macron, maar zei dat ze te boos op hem was om dat nog een keer te doen. Hirel worstelde met haar pensioen met stijgende prijzen en zei dat ze overweegt haar stem over te hevelen naar Le Pen, die heeft beloofd dat de brandstof- en energiebelastingen worden verlaagd waarvan Macron zegt dat ze desastreus zouden zijn.

Hoewel de "relaties van Le Pen met Poetin me zorgen baren", zei Hirel dat op haar stemmen een manier zou zijn om te protesteren tegen Macron en tegen wat zij beschouwt als zijn falen om mensen beter te beschermen tegen de angel van inflatie.

"Nu maak ik ook deel uit van het 'allemaal tegen Macron-kamp'", zei ze. "Hij houdt ons allemaal voor de gek."

bbabo.Net